Trong thời đại số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng khẳng định vai trò của mình trong hầu hết các lĩnh vực, bao gồm cả báo chí. Với khả năng xử lý dữ liệu vượt trội, AI mang lại nhiều cơ hội mới nhưng đồng thời đặt ra không ít thách thức với người làm báo và các cơ quan báo chí.
Bước ngoặt mới cho ngành báo chí
Nhà báo Nguyễn Danh – Phó Tổng Biên tập Báo và Đài Phát thanh – Truyền hình Cà Mau
Nhiều cơ quan báo chí tại Việt Nam đã bắt đầu áp dụng AI vào hoạt động báo chí. Chẳng hạn, AI được sử dụng để đọc tin tức thay cho người, cho phép độc giả nghe nội dung bài viết thay vì đọc chữ. Độc giả có thể tùy chọn giọng đọc phù hợp theo từng miền hoặc giới tính.
Nhà báo Phan Hoài Nam từ Báo Dân trí chia sẻ rằng việc triển khai AI đã giúp phóng viên giảm bớt những công việc lặp đi lặp lại, từ đó có thể tập trung vào các nhiệm vụ quan trọng hơn. “Thay vì mất quá nhiều thời gian vào các bài phỏng vấn hay nghiền ngẫm bộ dữ liệu, phóng viên có thể theo đuổi các phần việc quan trọng hơn hoặc bám sát những vấn đề mà AI gợi ý sau quá trình phân tích,” nhà báo Hoài Nam cho biết.
Nhà báo Trần Vũ từ Báo Pháp luật TPHCM cho rằng AI giúp tăng năng suất lao động tương tự như cơ giới hóa trong nông nghiệp. “AI giúp tìm tài liệu, xử lý dữ liệu, viết báo, làm ảnh, video clip nhanh hơn. Tôi đã sử dụng nhiều công cụ AI để tạo ra các sản phẩm báo chí,” anh Vũ chia sẻ.
Thách thức từ AI
Bên cạnh những lợi ích, AI cũng đặt ra nhiều thách thức cho ngành báo chí. Nhà báo Mộng Thường từ Báo và Đài Phát thanh – Truyền hình Cà Mau cho biết AI đôi khi đưa ra ngôn từ không sát với ngữ cảnh và nội dung, gợi ý từ ngữ phóng đại hoặc chia nhỏ câu, gây mất mạch cảm xúc.
Nhà báo Mộng Thường
ThS Nguyễn Thị Bích Ngọc từ Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, cho rằng nếu lạm dụng AI, nhà báo có thể trở nên phụ thuộc, mất đi tư duy và năng lực sáng tạo. “AI có thể làm giảm tính đa dạng của tin tức và dẫn đến thiên lệch, mất lòng tin nơi công chúng,” cô Ngọc phân tích.
Sử dụng AI hiệu quả
Để sử dụng AI hiệu quả, nhà báo Trần Vũ đề xuất cần tuân thủ các quy định của Luật Báo chí và Luật An ninh mạng. “Người làm báo cần am hiểu công việc và sử dụng AI một cách cẩn trọng, tránh vi phạm bản quyền và bảo vệ bí mật Nhà nước,” anh Vũ nhấn mạnh.
Nhà báo Trần Vũ
Nhà báo Trần Trọng Nhân từ Báo Tuổi trẻ cho rằng nhà báo cần giữ vai trò kiểm duyệt cuối cùng và không thể phó thác hoàn toàn cho AI. “Cần đào tạo phóng viên biết dùng AI, hiểu rủi ro và kiểm chứng thông tin,” anh Nhân bày tỏ.
Trong thời gian tới, việc đào tạo đội ngũ phóng viên biết ứng dụng AI và xây dựng chiến lược ứng phó với những thách thức từ AI sẽ là rất quan trọng. Các cơ quan báo chí cần chủ động thích ứng và phát triển để không bị tụt hậu.