Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và đáng chú ý là hiệp định này đã đóng vai trò quan trọng như một đòn bẩy giúp tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và Italy một cách ấn tượng. Hiệp định đã tạo ra những cơ hội mới trong việc mở rộng thị trường xuất nhập khẩu và nâng cao hợp tác trong các lĩnh vực như công nghệ, năng lượng xanh và thời trang.
Dây chuyền may xuất khẩu. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Theo đánh giá của bà Dương Phương Thảo, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp hai quốc gia vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Số liệu thống kê cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD vào năm 2020 lên 6,91 tỷ USD vào năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy đã tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD.
Chế biến thủy hải sản xuất khẩu. (Ảnh: TTXVN phát)
Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Italy có tăng trưởng vượt bậc, bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. Hiệp định EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.
Sản xuất giày xuất khẩu sang thị trường EU tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Hóa dệt Hà Tây. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với những thách thức như ‘thẻ vàng’ IUU, hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy do các vấn đề về kiểm soát và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Hơn nữa, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu có thể ảnh hưởng đến độ tươi ngon và tính cạnh tranh về giá của sản phẩm.
Để khắc phục những rào cản này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU, đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc. Việc nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững giữa Việt Nam và Italy, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Italy sẽ tiếp tục là đối tác quan trọng trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao.
Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của EVFTA, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong các lĩnh vực như máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Việc nâng cấp công nghiệp hỗ trợ sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu, tăng cường giá trị gia tăng trong nước.
Hợp tác với các viện thiết kế hàng đầu của Italy, đặc biệt tại Milan, sẽ giúp Việt Nam phát triển các sản phẩm có giá trị cao, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao cũng là những yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Một thách thức lớn mà Việt Nam đang phải đối mặt là việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong các ngành như nông sản và dệt may.
Do đó, để duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy, Việt Nam cần tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững. Tận dụng các cơ hội từ EVFTA và nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ giúp Việt Nam vững bước trên con đường phát triển kinh tế trong giai đoạn mới.