Các nhà lãnh đạo của Azerbaijan, Gruzia, Hungary và Romania mới đây đã ký một thỏa thuận về xây dựng một tuyến cáp điện dưới Biển Đen nhằm cung cấp một nguồn năng lượng mới cho Liên minh châu Âu (EU) trong bối cảnh khối đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.

Thỏa thuận nói trên được ký tại Thủ đô Bucharest, Romania hôm 17/12, thể hiện rõ hơn nỗ lực của EU trong việc đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng để tránh phụ thuộc vào Nga trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine.

Trên thực tế, tuyến cáp đã được thảo luận từ vài năm qua, nhưng cuộc xung đột Nga – Ukraine khiến nhu cầu về các nguồn năng lượng mới với EU trở nên cấp bách hơn.

Theo dự án, tuyến cáp sẽ kết nối với lưới điện châu Âu, hiện bao gồm Ukraine, đặc biệt cung cấp khả năng tiếp cận các trang trại điện gió đang được xây dựng ở Gruzia và các nước láng giềng.

“Thỏa thuận này sẽ đưa EU đến gần hơn với các đối tác của chúng tôi ở khu vực Nam Kavkaz và nó sẽ giúp cả hai khu vực đạt được quá trình chuyển đổi năng lượng sạch”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết tại lễ ký kết bản ghi nhớ.

Cáp ngầm Biển Đen sẽ dài 1.195 km, bao gồm 1.100 km dưới nước với điểm cập bờ tại Romania. Việc xây dựng tuyến cáp nối Azerbaijan với Hungary qua Gruzia và Romania, sẽ bắt đầu vào năm tới. Dự kiến ​​tuyến cáp này sẽ chưa thể đi vào hoạt động trước năm 2029. Một nghiên cứu khả thi kéo dài 18 tháng của CESI, công ty tư vấn của Italy, đã bắt đầu vào tháng 5.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von der Leyen cho biết khối này dứt khoát “quay lưng lại” với sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga và đa dạng hóa hướng tới “các đối tác năng lượng đáng tin cậy”. 

“Để tích hợp tỷ lệ năng lượng tái tạo ngày càng tăng, chúng ta thực sự cần kết nối điện mạnh hơn. Và đây là lý do tại sao tuyến cáp điện Biển Đen giữa Romania, Gruzia và Azerbaijan lại quan trọng đến vậy”, bà Von der Leyen nói.

Quan chức EU cũng khẳng định: “Cáp điện Biển Đen là một tuyến truyền dẫn mới đầy cơ hội. Dự án này có thể mang lại cho Gruzia, một quốc gia có vận mệnh châu Âu, những lợi ích to lớn. Nó có thể biến đất nước thành một trung tâm điện lực và tích hợp nó vào thị trường điện nội bộ của EU. Hơn nữa, cáp điện Biển Đen cũng có thể giúp mang điện đến các nước láng giềng của chúng ta ở Moldova và Tây Balkan, và tất nhiên là đến Ukraine.”

Không có chi tiết tài chính nào được đưa ra trong tuyên bố về thỏa thuận của Tổng thống Romania Klaus Iohannis. Tuy nhiên, trước đó, hôm 12/12, Cao ủy EU về Vùng lân cận và Mở rộng Olivér Várhelyi tiết lộ rằng EU sẽ phân bổ 17 tỷ euro cho kế hoạch kinh tế và đầu tư của Đối tác phía Đông (EaP), bao gồm 2,3 tỷ euro cho cáp điện ngầm chiến lược dưới Biển Đen nối giữa Gruzia và EU.

Tổng thống Azerbaijan, Ilham Aliyev đã chào mừng điều mà ông gọi là “sự đóng góp của chúng tôi cho an ninh năng lượng châu Âu” và “một cây cầu mới giữa EU và Azerbaijan”. Còn Thủ tướng Hungary Viktor OrbánAli nhấn mạnh: “Chúng tôi đang chuẩn bị xây dựng tuyến cáp điện dưới biển dài nhất”.

Bà Von der Leyen cho biết tuyến cáp này cũng sẽ mang lại cho Gruzia – giống như Azerbaijan là một thành viên không thuộc EU, cơ hội trở thành một trung tâm năng lượng khu vực. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 19/12 cho biết Kiev đã sẵn sàng cho mọi kịch bản phòng thủ có thể xảy ra “để đối phó với Nga đồng minh Belarus”, khi Tổng thống Nga Vladimir Putin có chuyến thăm tới Belarus và quân đội Nga đóng quân ở đó chuẩn bị tiến hành các cuộc tập trận.

“Bảo vệ biên giới của Ukraine, cả với Nga và Belarus – là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi. Chúng tôi đang chuẩn bị cho tất cả các tình huống phòng thủ có thể xảy ra”, ông Zelensky cho biết sau cuộc họp hôm 18/12 với chỉ huy quân sự hàng đầu của Ukraine. 

Tổng thống Nga Putin tới Belarus vào ngày 19/12 trong chuyến thăm đầu tiên sau 3,5 năm và Điện Kremlin mô tả đây là một “chuyến thăm làm việc” với Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko.

Trong khi đó, Văn phòng báo chí của Tổng thống Belarus nêu rõ cuộc đàm phán giữa hai nhà lãnh đạo Putin Lukashenko sẽ tập trung vào “các vấn đề chính về sự phát triển của quan hệ đối tác chiến lược” giữa Minsk và Moskva. Nhân dịp này, hai bên cũng thảo luận về hợp tác kinh tế và “tình hình quân sự và chính trị” hiện nay.

Hãng thông tấn Belarus Belta dẫn lời Tổng thống Lukashenko nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì quan hệ hữu nghị và đồng minh với Nga. “Chúng tôi sẽ không bao giờ là kẻ thù của Nga. Và chúng tôi sẽ không bao giờ chống lại Nga. Nga là nước gần gũi nhất với Belarus”, ông Lukashenko nói.

Báo Pravda của Nga đưa tin mới đây, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã công bố bức ảnh vệ tinh chụp toàn cảnh Ukraine đêm 17/12 cho thấy đất nước này bị bóng tối bao trùm. Những điểm sáng le lói xuất hiện trên ảnh là ở các quốc gia khác xung quanh.

Trước đó một ngày, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng các lực lượng của Moskva đã giáng đòn tấn công mạnh mẽ vào các hệ thống chỉ huy và kiểm soát quân sự, tổ hợp công nghiệp – quân sự cùng với các cơ sở năng lượng của Ukraine. Đợt tấn công này được tiến hành bằng vũ khí tầm xa trên không và trên biển có độ chính xác cao.

Theo các hãng truyền thông, công tác tiếp viện vũ khí và đạn dược của phương Tây cho Kiev trong ngày 16/12 đã bị gián đoạn vì hỏa lực của Moskva. Các doanh nghiệp quốc phòng sản xuất và sửa chữa vũ khí, thiết bị quân sự và đạn dược của Ukraine cũng phải đóng cửa. 

Hiện tại, quân đội Nga tiếp tục tấn công theo hướng Donetsk và giành kiểm soát các vị trí chiến lược. Ngày 16/12, Phó chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Kyrylo Tymoshenko đã thông báo tình trạng mất điện khẩn cấp trên toàn quốc, trong đó thủ đô Kiev bị cắt điện toàn diện. 

Hãng TASS (Nga) dẫn lời Tổng thống Putin: “Các cơ quan phản gián, trong đó có tình báo quân đội, cần bình tĩnh tối đa, tập trung lực lượng. Cần phải mạnh mẽ chặn các hành động của các cơ quan đặc biệt nước ngoài, nhanh chóng xác định những kẻ phản bội, gián điệp và những kẻ phá hoại”.

Nhà lãnh đạo Nga cũng nhấn mạnh cần phải bảo vệ biên giới nước nhà. Ông nói: “Đường biên giới phải được bảo vệ chắc chắn. Phải ngăn chặn nhanh chóng và hiệu quả mọi cố gắng vi phạm bằng cách sử dụng bất kỳ lực lượng và phương tiện nào chúng ta có sẵn, bao gồm cả các đơn vị hành động cơ động và lực lượng đặc biệt”.

Cùng ngày 19/12, trong cuộc trả lời phỏng vấn với kênh truyền hình Belarus 1, Ngoại trưởng Sergei Lavrov đã chỉ trích phương Tây về “phản ứng cuồng loạn” với tình hình tại Ukraine. Ngoại trưởng Lavrov cho rằng xung đột Nga – Ukraine đã phá tan “trò chơi địa chính trị của phương Tây” vốn muốn biến Ukraine thành mối đe dọa dài hạn với Nga.

Theo kênh Al Jazeera, Tổng thống Vladimir Putin đã đến thăm Minsk để hội đàm với người đồng cấp Belarus Alexander Lukashenko.

Tổng thống Putin tới Minsk ngày 19/12 và được ông Lukashenko chào đón nồng nhiệt. Chuyến đi này là chuyến đi đầu tiên của ông Putin tới Minsk kể từ năm 2019.

Chỉ huy lực lượng chung Ukraine, ông Serhiy Nayev nhận định trước khi Tổng thống Putin đến Belarus: “Theo quan điểm của chúng tôi, trong các cuộc đàm phán này, họ sẽ giải quyết các vấn đề để gây hấn hơn nữa đối với Ukraine và để các lực lượng vũ trang Belarus tham gia rộng rãi hơn trong chiến dịch chống Ukraine, đặc biệt là trên mặt đất”.

Tổng thống Lukashenko đã nhiều lần nói rằng ông không có ý định đưa binh lính vào Ukraine.

Trước nhận định đó, Điện Kremlin bác bỏ ý kiến cho rằng ông Putin muốn thúc đẩy Belarus đóng vai trò tích cực hơn trong cuộc xung đột. Hãng thông tấn RIA Novosti dẫn lời phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng những thông tin như vậy là vô căn cứ và ngớ ngẩn.

Ngày 19/12, phát biểu trong cuộc họp báo sau hội đàm với người đồng cấp Belarus, Tổng thống Putin cho biết: “Nga không quan tâm đến việc mua chuộc bất kỳ ai, điều này đơn giản là vô nghĩa”. Ông Putin cho rằng những tin đồn về điều này là ý đồ của kẻ thù giấu mặt muốn ngăn cản hội nhập giữa Nga và Belarus.

Tại Minsk, ông Putin cho biết ông và người đồng cấp Lukashenko đã thảo luận về thành lập một không gian phòng thủ duy nhất trong khu vực, nhưng bác bỏ các tuyên bố rằng Nga sẵn sàng “nuốt chửng” nước này. Ông nói: “Nga không quan tâm đến bất kỳ hình thức sáp nhập nào. Điều đó là không khả thi”.

Tổng thống Putin khẳng định rằng ông ủng hộ đề xuất của ông Lukashenko về huấn luyện phi hành đoàn máy bay chiến đấu của Belarus.

Ông cũng cho biết ông hy vọng sẽ làm sâu sắc thêm mối quan hệ kinh tế giữa hai quốc gia này trong chuyến thăm và ca ngợi Belarus là “đồng minh của Nga đúng theo nghĩa của từ này”.

Về phần mình, ông Lukashenko cảm ơn Tổng thống Putin vì đã cung cấp cho quân đội Belarus tên lửa tầm ngắn Iskander và hệ thống phòng không S-400. Ông cũng cho biết hai nước đã đồng ý tiếp tục tổ chức các cuộc tập trận quân sự chung.

Tổng thống Lukashenko đã kêu gọi hợp tác quân sự chặt chẽ hơn với Nga. Trong cuộc hội đàm, ông Lukashenko đã nhấn mạnh với người đồng cấp Nga rằng thời điểm khó khăn đòi hỏi hai nước phải có ý chí chính trị và tập trung đạt được kết quả trong tất cả các lĩnh vực mà chương trình nghị sự song phương đề cập tới.

Theo nhà lãnh đạo Belarus, các vấn đề chính trong thời gian gần đây là vấn đề quốc phòng và an ninh. Ông khẳng định Nga và Belarus sẵn sàng đối thoại với các quốc gia khác, trong đó có các nước phương Tây.

Theo kênh CNN ngày 20/12, văn phòng của ông Zelensky cho biết ông đã gặp các binh sĩ và phát phần thưởng. Video do đài truyền hình nhà nước đăng cho thấy Tổng thống Zelensky trao giải thưởng cho binh sĩ.

Bakhmut đã xảy ra ​​một số cuộc giao tranh ác liệt nhất trên toàn Ukraine kể từ khi các lực lượng Nga bao vây thành phố này vào tháng 5.

Vào ngày 11/12, quân đội Ukraine cho biết thành phố đang trụ vững trong khi giao tranh diễn ra ác liệt xung quanh. Quân đội Ukraine viết trên Telegram: “Bakhmut là Ukraine. Bakhmut đang đứng vững, Bakhmut đang trụ vững”.

Video Ukraine phá hủy cầu ở Bakhmut (nguồn: Telegram/Avia):

Theo hãng thông tấn TASS, phát biểu tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hôm 19/12 (theo giờ địa phương), ông Nebenzya nhấn mạnh cáo buộc Iran gửi máy bay không người lái cho Nga để sử dụng trong xung đột ở Ukraine là “hoàn toàn viển vông và phi thực tế”. Đại sứ Nga cũng lưu ý các cáo buộc này “không liên quan gì” đến nhiệm vụ khôi phục Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) về chương trình hạt nhân của Tehran.

Theo ông Nebenzya, Nga biết rằng cho đến nay, Kiev vẫn chưa thể cung cấp cho Tehran bất kỳ bằng chứng nào xác nhận Quân đội Nga sử dụng UAV do Iran sản xuất thông qua các kênh ngoại giao.

“Mặc dù vậy, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) vẫn đưa ra cáo buộc để lôi kéo Liên hợp quốc vào câu chuyện này và áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các cá nhân và thực thể pháp lý của cả Iran và Nga”, ông Nebenzya nhấn mạnh.

Ông Nebenzya cho biết thêm điều đáng chú ý là những giả thuyết chống lại Nga và Iran liên quan đến máy bay không người lái đang được đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán ở Vienna bước vào giai đoạn cuối cùng.

Theo hãng thông tấn TASS, ông Denis Pushilin, lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng, nói với kênh truyền hình Zvezda rằng các lực lượng vũ trang Nga sắp dồn quân Ukraine vào vùng nông thôn Maryinka, nơi các binh sĩ của Kiev rất khó phòng thủ.

“Maryinka sẽ sớm nằm trong vòng kiểm soát của Nga. Chúng tôi chỉ còn vài dãy nhà để chiến đấu và ngay sau khi chúng tôi giành được chúng, chúng tôi có thể đẩy đối thủ về vùng nông thôn của thành phố Maryinka, nơi gần như bị phá hủy hoàn toàn và đối thủ sẽ không thể phòng thủ. Vì vậy, việc giành được một số khu vực sẽ mở ra bước tiến cho lực lượng của chúng tôi ở cả Kurakhovka và Krasnogorovka”, ông Pushilin nhận định.

Nhà lãnh đạo vùng Donestk cho rằng việc kiểm soát Maryinka sẽ cho phép các lực lượng Nga đẩy lùi bước tiến của đối phương ở gần Avdeyevka. Theo ông Pushilin, đà tiến này sẽ rất quan trọng vì ông cáo buộc Ukraine đang pháo kích Donetsk và Yasinovataya từ khu vực gần Avdeyevka.

Ông nhận định Ukraine đã xây dựng hệ thống phòng thủ mạnh mẽ gần Maryinka trong 8 năm qua và đã thiết lập nhiều vị trí hỏa lực, đồng thời đào chiến hào dọc theo các ngôi nhà và bên dưới chúng. Ngoài ra, các tầng hầm đã được chuyển đổi thành căn cứ và nơi trú ẩn.

Lực lượng dân quân nhân dân DPR đã bắt đầu chiến dịch giải phóng Maryinka, thành trì ở phía Tây Donetsk từ ngày 19/3. DPR trước đó cũng cho rằng việc Nga kiểm soát Maryinka cũng sẽ đặt khu định cư Aleksandrovka, quận Petrovsky và khu phố Tekstilshchik của Donetsk bên ngoài tầm bắn của quân đội Ukraine.

Miền Đông Ukraine gần đây đang trở thành điểm nóng trong xung đột giữa Mosva và Kiev. Tổng thống Volodymyr Zelensky hồi đầu tháng xác nhận nhiều cuộc giao tranh khốc liệt đang diễn ra tại khu vực này hàng ngày và khẳng định các lực lượng Ukraine đang làm hết sức để giành lại những vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Giới chức địa phương cũng nhấn mạnh thành phố Donetsk đang hứng chịu các cuộc pháo kích quy mô lớn nhất kể từ năm 2014. Thời gian gần đây, quân đội Ukraine đã đẩy mạnh các vụ tập kích hỏa lực nhằm vào các mục tiêu tại Donetsk. Các quan chức Donetsk cáo buộc Ukraine bắn hàng trăm quả đạn pháo vào các khu vực này mỗi ngày, gây ra thiệt hại lớn. Ngày 20/12, các quan chức Ukraine cũng cáo buộc Nga tăng cường pháo kích vào khu vực phía Đông Donetsk và phía Nam Kherson, khiến thành phố phía Nam Zaporizhzhia bị mất điện.

Trong lần hiếm hoi thừa nhận xung đột Ukraine không diễn ra suôn sẻ, ông Putin đã cảnh báo về tình hình khó khăn ở các khu vực của Ukraine mà Moskva đã sáp nhập hồi tháng 9 và ra lệnh cho Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) đảm bảo an toàn cho người dân trong khu vực.

Mặc dù Belarus khẳng định không muốn tham gia vào cuộc xung đột ở Ukraine song chuyến công du mới đây của Tổng thống Nga Vladimir Putin tới quốc gia đồng minh thân cận này làm dấy lên lo ngại rằng Nga có thể triển khai cuộc tấn công mới nhằm vào Kiev, gần biên giới với Belarus.

Theo hãng thông tấn Nga Tass, Tổng thống Putin đã có chuyến thăm hiếm hoi tới Belarus vào ngày 19/12 để củng cố mối quan hệ với tổng thống nước này cũng là một trong những đồng minh khu vực thân cận nhất của ông, Aleksandr G. Lukashenko.

Xuất hiện tại một dinh thự ở Minsk sau cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo cùng nói về sự cần thiết chống lại áp lực kinh tế của phương Tây. Tổng thống Putin cho biết hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về việc hình thành một không gian phòng thủ thống nhất và nhất trí tiến hành các cuộc tập trận chung. Tuy nhiên, ông không mô tả chi tiết thỏa thuận sẽ yêu cầu những gì.

Trong tháng 12, Bộ trưởng Quốc phòng hai nước Nga và Belarus đã ký một thỏa thuận tăng cường quan hệ quân sự. Tuần trước, Belarus cho biết nước này cũng đang đánh giá lại khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội.

Tổng thống Lukashenko cho biết Nga cũng đang giúp Belarus huấn luyện các phi công quân sự lái máy bay trang bị vũ khí có thể lắp đầu đạn đặc biệt song không nói rõ chi tiết. Ông không đề cập đến khả năng đưa lực lượng Belarus vào Ukraine, một bước đi mà ông đã phản đối từ trước đến nay.

Hai nhà lãnh đạo Putin và Lukashenko đã gặp nhau ít nhất 6 lần kể từ khi Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Phần lớn các cuộc gặp mặt diễn ra ở Nga. Theo truyền thông nhà nước Nga, đây là chuyến đi đầu tiên của Tổng thống Putin tới Belarus kể từ năm 2019, và Tổng thống Lukashenko cũng đã dành nghi thức chào đón nồng nhiệt nhất cho người đồng minh của mình.

Chuyến thăm của Tổng thống Putin diễn ra khi Nga tiếp tục các chiến dịch tấn công nhằm vào các nhà máy điện và các cơ sở hạ tầng quan trọng khác của Ukraine.

Các quan chức Ukraine cho biết vào đêm 19/12, các máy bay không người lái của Nga đã tấn công các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng quan trọng ở Kiev, làm xảy ra ít nhất 4 vụ nổ lớn. Chính quyền thành phố đã đưa ra cảnh báo cho người dân tìm nơi trú ẩn.

Lực lượng Không quân Ukraine chỉ ra rằng 30 trong số ít nhất 35 máy bay không người lái đã bị phá hủy trước khi chúng tiếp cận mục tiêu trên khắp Ukraine. Thị trưởng Kiev Vitali Klitschko liệt kê 9 ngôi nhà đã bị hư hại sau cuộc tấn công. Công ty năng lượng hạt nhân quốc gia Ukraine Energoatom cho biết một trong những máy bay không người lái cũng đã bay qua mhà máy điện hạt nhân miền Nam Ukraine sau nửa đêm ngày 19/12, gây rủi ro cho địa điểm này.