Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng hiện diện trong mọi lĩnh vực của đời sống và thị trường lao động, đặc biệt là đối với những người mới tốt nghiệp. Sự ảnh hưởng của AI đối với các công việc cấp đầu vào (Entry level) là rõ ràng, khi mà những công việc này thường yêu cầu ít hoặc không cần kinh nghiệm và được xem là bước khởi đầu để người trẻ tích lũy kinh nghiệm và hình thành tư duy nghề nghiệp.

Ông Fawad Bajwa, chuyên gia từ Công ty tư vấn nhân sự cấp cao Russell Reynolds Associates, cho rằng AI đang thay đổi cách thực hiện các công việc cấp đầu vào. Thay vì thực hiện các nhiệm vụ lặp lại, đơn điệu, người mới đi làm giờ đây cần tập trung vào việc chọn lọc đầu ra do AI tạo ra và đưa ra đánh giá cuối cùng. Minh chứng cho điều này là trong lĩnh vực marketing, nơi nhân viên trẻ sử dụng AI để soạn nháp các tài liệu quảng bá. Tương tự, trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, AI hỗ trợ chuẩn bị dữ liệu để con người xử lý sâu hơn.

Ông Zanele Munyikwa, chuyên gia kinh tế tại Revelio Labs, lại cho rằng AI đang thúc đẩy một ‘cuộc chuyển đổi nghề nghiệp’ ở nhóm công việc đầu vào. Các nhiệm vụ do nhân sự trẻ đảm nhận đang chuyển dần sang những phần việc ít bị AI can thiệp hơn. Điều này ngụ ý rằng, mặc dù AI đang làm thay đổi bản chất của công việc, nhưng nó chưa xóa sổ hoàn toàn nhóm công việc đầu vào.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp đang phải cân nhắc lại cách tuyển dụng và đào tạo người trẻ trong bối cảnh AI ngày càng phát triển. Nếu không còn các nhiệm vụ cơ bản để bắt đầu, người trẻ sẽ thiếu cơ hội học hỏi, tích lũy kinh nghiệm thực tế và hình thành sự tự tin nghề nghiệp. Một khảo sát của Russell Reynolds Associates chỉ ra rằng 54% lãnh đạo doanh nghiệp lo ngại việc phụ thuộc vào AI sẽ làm xói mòn tư duy phản biện của nhân sự trẻ. Ngoài ra, khoảng 25% quan ngại AI có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và quy trình nội bộ.

Về vấn đề này, Revelio Labs đã phân tích và chỉ ra những vị trí dễ bị AI thay thế nhất, đặc biệt là các nghề mang tính kỹ thuật cao như kỹ sư dữ liệu, quản trị cơ sở dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng, kiểm toán viên,… Ngược lại, các công việc đòi hỏi sự tương tác trực tiếp như dịch vụ lưu trú, sản xuất thủ công hay chăm sóc khách hàng vẫn có nhu cầu cao và ít bị ảnh hưởng.

Để thích nghi với sự thay đổi này, các doanh nghiệp cần nghĩ đến những ‘đường băng’ mới để người trẻ có thể học nghề và phát triển. Các mô hình học việc, các khóa huấn luyện có hỗ trợ AI hoặc chương trình đào tạo tích hợp công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng. Bên cạnh đó, người trẻ cũng cần chuẩn bị hành trang mới để bước vào thị trường lao động, không chỉ là kiến thức chuyên môn, mà còn biết cách sử dụng công cụ AI, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, và khả năng thích ứng nhanh.

AI không giành mất cơ hội nghề nghiệp của người trẻ, nhưng nó đang định nghĩa lại ‘cơ hội’ đó theo cách hoàn toàn khác. Người thành công trong thời đại này là người biết tận dụng công nghệ như một bàn đạp để học hỏi, thích nghi và phát triển bền vững. Bằng cách nắm bắt và hiểu rõ về sự thay đổi này, cả doanh nghiệp và người trẻ có thể cùng nhau phát triển và đạt được thành công trong tương lai.

Trong thời đại công nghệ ngày càng phát triển không ngừng, sự xuất hiện của robot hình người đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của con người. Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích mà robot hình người mang lại, cũng có những rủi ro tiềm ẩn mà chúng ta không thể bỏ qua. Mới đây, một trường hợp đã đặt ra câu hỏi về trách nhiệm khi một robot hình người bị hacker can thiệp để đột nhập vào nhà.

Robot hình người đang trở thành xu hướng công nghệ được nhiều quốc gia đẩy mạnh, đặc biệt là Trung Quốc. Với lời hứa hẹn cách mạng hóa ngành dịch vụ, chăm sóc y tế và sản xuất, những cỗ máy này được kỳ vọng sẽ trở thành trợ thủ đắc lực của con người. Tuy nhiên, khi công nghệ ngày càng tiến gần hơn đến đời sống, những rủi ro tiềm ẩn cũng cần được đặt lên bàn cân để có thể đánh giá một cách toàn diện.

Có nhiều mối lo ngại lớn xung quanh robot hình người. Thứ nhất, rủi ro từ phần cứng và phần mềm. Dù được trang bị trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến, robot vẫn là một cỗ máy, chúng có thể bị ‘đơ’, lag hoặc thậm chí hỏng hóc theo thời gian. Các cảm biến, bộ xử lý và camera có thể suy giảm hiệu năng, trong khi phần mềm điều khiển không tránh khỏi những lỗi logic. Đây là những vấn đề cần được quan tâm và giải quyết để đảm bảo sự ổn định và an toàn của robot.

Thứ hai, khó kiểm soát lỗi tuyệt đối. Dù các nhà sản xuất trang bị hệ thống kiểm tra lỗi và giới hạn hành vi, không ai dám chắc mọi robot đều an toàn 100%. Điều này tương tự điện thoại thông minh, dù được sản xuất hàng loạt với tiêu chuẩn cao, lỗi phần mềm hoặc phần cứng vẫn xảy ra. Điều này cho thấy rằng, cần có những biện pháp kiểm soát và đánh giá chất lượng nghiêm ngặt hơn để đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Thứ ba, nguy cơ bị lợi dụng – cửa sau và kiểm soát từ xa. Nếu điện thoại bị hack, người dùng có thể mất tiền hoặc dữ liệu. Nhưng nếu robot hình người bị chiếm quyền điều khiển, hậu quả có thể là mất mạng. Mối lo lớn hơn nằm ở việc các quốc gia sản xuất có thể cài đặt ‘cửa sau’ trong phần cứng hoặc AI. Trong trường hợp xung đột, những robot này có thể bị biến thành công cụ gián điệp hoặc thậm chí là vũ khí. Điều này đặt ra một thách thức lớn về mặt an ninh và quốc phòng.

Thứ tư, khó xác định trách nhiệm pháp lý. Khi robot gây tai nạn, ai sẽ là người chịu trách nhiệm? Nhà sản xuất, nhà cung cấp phần mềm, đơn vị phân phối hay chính người sử dụng? Pháp luật hiện tại vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của robot, đặc biệt là những mẫu tích hợp AI tự học. Việc xác định lỗi và bồi thường sẽ trở thành bài toán phức tạp. Do đó, cần có những quy định và luật lệ cụ thể để giải quyết những vấn đề này.

Để giảm thiểu rủi ro, cần thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế về đạo đức AI, kiểm định an toàn và bắt buộc cập nhật bảo mật định kỳ. Phát triển hệ thống giám sát độc lập để tránh nguy cơ bị ‘cài bom hẹn giờ’. Hoàn thiện khung pháp lý xác định trách nhiệm khi robot gây hậu quả nghiêm trọng. Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng, việc phát triển và sử dụng robot hình người cần được thực hiện một cách có trách nhiệm và với sự quan tâm đến các rủi ro tiềm ẩn.

Robot hình người là một bước tiến vĩ đại của nhân loại, nhưng không nên chỉ nhìn vào tiện ích mà bỏ qua hiểm họa tiềm tàng. Nếu không có sự chuẩn bị từ sớm, một ngày nào đó, chính cỗ máy bạn tin tưởng có thể trở thành mối đe dọa khôn lường. Do đó, việc nhận thức và hiểu rõ về những rủi ro và thách thức của robot hình người là điều cần thiết để chúng ta có thể tận dụng được tối đa lợi ích của công nghệ này.

Ngành công nghệ kỹ thuật ô tô đang trở thành một trong những ngành học ‘nóng’ tại Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô đang phát triển mạnh mẽ với xu hướng chuyển dịch sang công nghệ xanh, thông minh và tự động hóa. Các chuyên gia giáo dục dự đoán rằng ngành học này sẽ mang lại nhiều cơ hội phát triển nghề nghiệp và mức thu nhập hấp dẫn trong tương lai.

Điểm chuẩn của ngành công nghệ kỹ thuật ô tô tại các trường đại học ở TP HCM trong những năm gần đây có xu hướng tăng nhẹ. Cụ thể, điểm trúng tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp THPT vào chương trình chuẩn tại Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM lần lượt là 25.35, 26.65, 25.39 điểm. Trường ĐH Bách Khoa – ĐHQG TP HCM lần lượt là 60.13, 68.73, 78.22 điểm. Trường ĐH Công nghiệp TP HCM lần lượt là 24.50, 23.75 và 24 điểm. Trường ĐH Nguyễn Tất Thành có mức điểm thấp hơn lần lượt là 18, 15 và 15 điểm.

Các trường đại học không chỉ xét điểm thi tốt nghiệp THPT mà còn áp dụng các phương thức xét tuyển khác như xét học bạ, xét tuyển thẳng, xét kết quả thi đánh giá năng lực với nhiều chương trình đào tạo. TS Trần Thanh Thưởng, Trưởng Phòng Tuyển sinh và Công tác sinh viên – Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, cho biết ngành học này sẽ mang lại nhiều cơ hội phát triển nghề nghiệp, đặc biệt là mức thu nhập hấp dẫn. Sinh viên sẽ được trang bị kiến thức về nguyên lý hoạt động của động cơ, hộp số, hệ thống phanh, hệ thống treo, điện – điện tử của xe xăng cũng như xe điện, xe hybrid, các hệ thống lái tự động và điều khiển thông minh.

ThS Trương Quang Trị, Phó trưởng Phòng Công tác sinh viên – Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, nhấn mạnh chương trình đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật ô tô tại trường đang mở rộng hơn, phù hợp với những giải pháp giao thông bền vững và thân thiện với môi trường. Sinh viên sẽ được thực hành trên các mô hình xe điện thực tế và được trang bị khả năng nghiên cứu, phát triển các giải pháp tối ưu cho ngành công nghiệp ô tô điện.

Cô Nguyễn Thị Mộng Lành, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh – Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn, cho rằng ngành học này đang chuyển mình mạnh mẽ nhờ sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI). Nhà trường đang hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp, trung tâm kỹ thuật và hãng xe lớn để tổ chức thực tập, học kỳ doanh nghiệp, đồng thời tổ chức ngày hội doanh nghiệp tuyển dụng việc làm cho sinh viên sau tốt nghiệp.

Khối ngân hàng đang trải qua một làn sóng sa thải nhân sự mạnh mẽ do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa. Xu hướng này không chỉ diễn ra tại Việt Nam mà còn trên toàn cầu, khi nhiều ngân hàng thực hiện cắt giảm nhân sự để chuyển đổi và thích nghi với thời đại công nghệ. Theo dự báo của Bloomberg Intelligence, trong 3-5 năm tới, các ngân hàng toàn cầu có thể cắt giảm tới 200.000 vị trí nhân sự nhờ vào AI và tự động hóa.

Dù vậy, các chuyên gia nhận định rằng tình trạng nhân lực thừa đang diễn ra song song với khủng hoảng thiếu nhân sự chất lượng cao. Trong bối cảnh này, việc chuyển đổi để thích nghi trở thành yêu cầu tất yếu đối với nhân viên trong ngành. Tại Việt Nam, một số ngân hàng như LPBank, Sacombank, VIB đã tiến hành cắt giảm nhân sự trong quý đầu năm. LPBank đã giảm hơn 1.600 người, trong khi Sacombank giảm 930 người. Đáng chú ý, sau khi cắt giảm, thu nhập bình quân của nhân viên tại các ngân hàng này đã tăng mạnh. Sacombank là một trong những ngân hàng có quy mô tinh gọn nhân sự lớn khi giảm 930 người, xuống còn khoảng 16.100 người.

Câu chuyện về việc ngân hàng cắt giảm hàng loạt nhân sự đang khiến nhiều người cảm thấy băn khoăn và lo lắng về nguy cơ bị thay thế bởi AI. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng AI chưa thể thay thế hoàn toàn con người nhưng có thể đảm nhận nhiều tác vụ của nhân viên ngân hàng. Bà Ngô Lan, Giám đốc Navigos Search phía Bắc, nhấn mạnh rằng công nghệ chính là nguyên nhân chính dẫn đến làn sóng sa thải nhân viên ngân hàng hiện nay.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam, cho biết AI dự kiến sẽ đóng góp 13.000 tỷ USD vào kinh tế toàn cầu, trong khi công nghệ Blockchain có thể cắt giảm 70% chi phí giao dịch tài chính. Ông Trung cũng đưa ra dự báo rằng 85 triệu việc làm trong ngành ngân hàng sẽ biến mất, nhưng đồng thời sẽ tạo ra 97 triệu việc làm mới trong ngành ngân hàng trong thời gian tới.

Chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu và ngành ngân hàng Việt Nam không nằm ngoài cuộc chơi này. Ngành ngân hàng đang trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số. Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã khẳng định nhiệm vụ xây dựng và dùng chung các nền tảng số quốc gia, vùng, nhằm bảo đảm hoạt động thống nhất và liên thông của các ngành, lĩnh vực trên môi trường số.

Để thích nghi với thời đại công nghệ, các chuyên gia cho rằng cần tập trung vào đào tạo và đào tạo lại đội ngũ nhân sự. TS. Trần Văn Tùng, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, nhấn mạnh rằng cần trang bị cho nhân sự những kiến thức mới, kỹ năng số, và hiểu biết về công nghệ như AI, để họ có thể làm chủ và sử dụng hiệu quả các công cụ số.

Thách thức lớn trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân lực công nghệ trong ngành ngân hàng hiện nay đang trở thành một vấn đề cấp thiết. Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, ông Phạm Tiến Dũng, ngành ngân hàng đang đối mặt với tình trạng “khát” nhân lực công nghệ. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và tự động hóa đã làm tăng nhu cầu về nhân lực có kỹ năng công nghệ trong lĩnh vực này.

Trong giai đoạn từ năm 2017 đến nay, số lượng người dân trưởng thành có tài khoản ngân hàng đã tăng đáng kể từ 31% lên 87%, tương ứng với khoảng 200 triệu tài khoản tiền gửi. Hơn nữa, số lượng giao dịch tài chính cũng tăng lên đến 50-100 triệu giao dịch mỗi ngày. Đáng chú ý, hơn 90% giao dịch của khách hàng hiện nay được thực hiện qua kênh số, và các dịch vụ ngân hàng cũng đã được tự động hóa.

Ông Dũng cho rằng, để thích ứng với tình hình mới, người làm ngân hàng không chỉ cần am hiểu nghiệp vụ truyền thống mà còn phải thành thạo kỹ năng công nghệ. Hai kỹ năng này cần phải song hành để có thể thiết kế và triển khai quy trình nghiệp vụ số một cách hiệu quả.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Bùi Thế Duy, cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Ông cho rằng hầu hết các phần việc của con người hiện nay đều đã thay đổi. Các nhân viên giao dịch bình thường trước đây xử lý về các kỹ năng nghiệp vụ thì bây giờ phải xử lý sự cố về phần mềm, sự cố khi chuyển nhầm tiền, bị lừa đảo.

Trước tình hình này, nhiều ngân hàng thương mại như VPBank, ABBANK và LPBank đã mở rộng tuyển dụng nhân lực công nghệ. Đại diện VPBank cho biết, nếu trước đây các vị trí tuyển dụng chú trọng vào kinh nghiệm ngành, thì hiện nay, bên cạnh chuyên môn, khả năng sử dụng công cụ số để tối ưu hóa công việc là yêu cầu bắt buộc.

PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng, cũng thừa nhận rằng thời điểm này, nguồn cung về nhân lực công nghệ thông tin chưa đủ cầu. Ngành ngân hàng đang thiếu hụt nguồn cung nhân lực có chuyên môn sâu về công nghệ thông tin.

Để giải quyết vấn đề này, PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh đề xuất cần ban hành khung năng lực số cho ngành ngân hàng, theo vị trí công tác. Tăng cường hợp tác theo ‘mô hình 3 nhà’: Ngân hàng nhà nước – Các cơ sở đào tạo – Các cơ sở tài chính, khoa học công nghệ. Xây dựng được bộ tiêu chuẩn về đào tạo số cho ngành ngân hàng, làm sao gắn kết lý thuyết với thực tiễn, sinh viên được tham gia nhiều hơn vào thực tiễn, có thêm kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu.

Nhìn chung, ngành ngân hàng đang đứng trước thách thức lớn trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân lực công nghệ để thích ứng với chuyển đổi số, tự động hóa và an ninh mạng. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo, ngân hàng và các cơ sở tài chính, khoa học công nghệ để đào tạo và cung cấp nhân lực có kỹ năng công nghệ đáp ứng nhu cầu của ngành.