Ngày 16-8, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, TP HCM đã tổ chức thành công Hội nghị khoa học thường niên năm 2025. Sự kiện này đã thu hút hơn 2.000 đại biểu tham dự, bao gồm các chuyên gia đầu ngành từ nhiều lĩnh vực trong và ngoài nước.

Trong khuôn khổ hội nghị, các báo cáo viên đã trình bày và thảo luận về các vấn đề khoa học mới nhất trong lĩnh vực y tế. TS-BS Võ Văn Tân, Trưởng Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, đã trình bày một báo cáo quan trọng về nguy cơ đột quỵ và các biện pháp phòng ngừa.

TS-BS Võ Văn Tân cho biết, tăng huyết áp không được điều trị sẽ kéo theo gia tăng nguy cơ đột quỵ. Đặc biệt, tình trạng trẻ hóa đột quỵ cũng gia tăng do xu hướng trẻ hóa bệnh nhân tăng huyết áp. Mỗi năm, Bệnh viện Nhân dân Gia Định tiếp nhận từ 1.800-2.000 trường hợp đột quỵ, trong đó tỷ lệ người bệnh trẻ (dưới 40 tuổi) chiếm khoảng 20%.

Để hạn chế nguy cơ đột tử và đột quỵ, TS-BS Võ Văn Tân nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì lối sống lành mạnh. Ông khuyến cáo mọi người nên thường xuyên vận động, hạn chế thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, giảm muối, hạn chế bia rượu và tầm soát phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng mỡ máu.

TS-BS Giang Minh Nhật, Phó Trưởng khoa Hồi sức tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cũng chia sẻ về vấn đề tăng huyết áp ở người trẻ. Ông cho biết nhiều người trẻ phát hiện mình bị tăng huyết áp nhưng lại không có triệu chứng rõ ràng. Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ tim mạch phổ biến nhất trong cộng đồng. Tại Việt Nam, cứ 3 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp, nhưng chỉ khoảng 50% được chẩn đoán và trong số đó chỉ khoảng 30% điều trị thường xuyên.

Phát biểu khai mạc hội nghị, TS-BS Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết hội nghị khoa học thường niên năm 2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong tiến trình thực hiện chiến lược phát triển nghiên cứu và đào tạo của bệnh viện. Hội nghị gồm 16 phiên hội thảo chính, 5 phiên vệ tinh với hơn 110 bài báo cáo khoa học đến từ các nhà nghiên cứu, chuyên gia đầu ngành. Sự kiện này cập nhật nhiều kiến thức mới trong các lĩnh vực mà một bệnh viện đa khoa thường gặp.

Thông tin chi tiết về Hội nghị khoa học thường niên năm 2025 của Bệnh viện Nhân dân Gia Định có thể được tìm thấy tại trang web chính thức của bệnh viện.

Hiện nay, bệnh lý tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa và người dân không nên chủ quan với những chỉ số nguy cơ thấp. Nhiều người trẻ tưởng chừng khỏe mạnh nhưng lại đang tự ‘sập bẫy’ cơ thể. Nhồi máu cơ tim, đột quỵ là những bệnh lý tưởng chừng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, tuy nhiên, hiện nay các bệnh lý này ngày càng xuất hiện nhiều hơn ở người trẻ tuổi, thậm chí cả những người ở độ tuổi 20-30.

Thông tin trên được PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ – Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết tại Hội nghị Khoa học thường niên của Bệnh viện Nhân dân Gia Định ngày 2/8. Theo ông, nhóm tuổi 20-40 gần như luôn nằm trong vùng nguy cơ thấp đối với biến cố tim mạch trong 10 năm tới. Vì vậy, phần lớn không được chỉ định điều trị hoặc can thiệp sớm. Nhưng chính điều đó lại dễ tạo ra tâm lý chủ quan, và đây chính là cái bẫy nguy hiểm của cơ thể.

Theo PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ, cứ 4 người mắc bệnh tim mạch do xơ vữa thì có 1 người trong độ tuổi từ 20 đến 54. Đây là nhóm tuổi lao động chính, thường gánh vác nhiều trách nhiệm trong gia đình và xã hội nên dễ có tâm lý ‘ngại’ khám bệnh, tự cho rằng bản thân vẫn còn khỏe mạnh. Tuy nhiên, chính họ lại là nhóm có nguy cơ tổn thất lớn nhất nếu xảy ra đột ngột các biến cố y tế như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

Đáng lưu ý, khi người trẻ bị đột quỵ, chi phí điều trị thường cao hơn khoảng 1,5 lần so với người lớn tuổi do thời gian phục hồi kéo dài và phức tạp hơn. Bên cạnh đó, họ còn đối mặt với mất mát lớn về năng suất lao động, chi phí gián tiếp và gánh nặng tâm lý cho cả gia đình.

TS.BS Võ Văn Tân – Trưởng khoa Nội Tim mạch của Bệnh viện Nhân Dân Gia Định cho biết: ‘Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, mỗi năm tiếp nhận khoảng 2.200 ca đột quỵ mới, trong đó 15-20% là bệnh nhân dưới 40 tuổi. Điều này cho thấy đột quỵ không còn là căn bệnh của người lớn tuổi mà có thể tấn công bất kỳ ai’.

Các chuyên gia cho biết, các yếu tố nguy cơ như: cholesterol cao, hút thuốc, lười vận động, ăn uống không lành mạnh, thiếu ngủ, stress kéo dài… nếu âm thầm tồn tại trong 10-20 năm có thể gây tổn thương nghiêm trọng mạch máu và dẫn đến biến cố tim mạch sớm. Ngoài ra, bệnh lý nền (rối loạn nhịp tim, rối loạn mỡ máu, tiểu đường) và bệnh lý tự miễn (như lupus ban đỏ hệ thống gây tắc mạch máu não) cũng là nguyên nhân tiềm ẩn.

Theo PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ, các phương pháp đánh giá nguy cơ ngắn hạn hiện nay (10 năm) có thể bỏ sót nhiều người trẻ đang tích tụ nguy cơ theo thời gian. Bởi những mảng xơ vữa âm thầm hình thành trong cơ thể qua nhiều năm, đến khi phát hiện thì biến cố đã đến gần. Hiện nay, giới chuyên gia đang chuyển sang cách tiếp cận mới, đánh giá nguy cơ tim mạch dài hạn (lifetime risk) và nguy cơ tích lũy theo thời gian để kịp thời phát hiện và can thiệp sớm – ngay cả ở nhóm nguy cơ thấp.

Các chuyên gia khuyến cáo, người trẻ cần thay đổi nhận thức và hành vi ngay từ hôm nay, chủ động đi khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát các yếu tố nguy cơ, tập luyện thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh và giảm thiểu stress. Đồng thời, hệ thống y tế cũng cần xây dựng chiến lược dự phòng sớm, toàn diện, phối hợp giữa ngành y tế – truyền thông – giáo dục và cộng đồng.

‘Chúng ta không thể chờ đến khi xuất hiện triệu chứng mới bắt đầu lo lắng. Cần hành động sớm để bảo vệ thế hệ tương lai khỏi gánh nặng tim mạch’, PGS.TS Hoàng Văn Sỹ khuyến cáo.

Hội nghị khoa học thường niên năm 2025 của Bệnh viện Nhân dân Gia Định diễn ra trong hai ngày 1-2/8, quy tụ 16 phiên chuyên đề, 5 phiên vệ tinh và 110 báo cáo khoa học, bao quát nhiều lĩnh vực trọng yếu như: Tim mạch, Tiêu hóa – Gan mật tụy, Sản khoa, Ngoại khoa, Gây mê hồi sức, Nội khoa… Tâm điểm hội nghị là các phiên Tim mạch với cập nhật từ ESC, ACC; ứng dụng AI trong chăm sóc tim mạch; vai trò mới của colchicine và các kỹ thuật can thiệp van tim qua da (TAVI, TEER) thay thế phẫu thuật hở; điều trị suy tim phân suất tống máu bảo tồn.

Ngoại khoa nổi bật với nghiên cứu trên 987 ca ung thư gan, đề xuất chiến lược sàng lọc và điều trị cá thể hóa cho bệnh nhân không do viêm gan B, C. Các phiên chuyên đề khác tập trung vào phẫu thuật nội soi đại trực tràng, gây mê thế hệ mới, chiến lược ERAS, thách thức sản khoa trong bối cảnh tỷ lệ sinh giảm và các tiến bộ trong Nội khoa, Dược lâm sàng, Da liễu, Điều dưỡng…

Đột quỵ: Khắc chế bằng cách nào? Đột quỵ não có thể âm thầm rình rập và đe dọa bất kỳ ai, bất kể tuổi tác hay tiền sử gia đình. Đặc biệt, số người trẻ tuổi (từ 20 đến 55 tuổi) mắc đột quỵ đang ngày càng gia tăng, trở thành vấn đề đáng lo ngại của cộng đồng hiện nay.

Trong thời gian gần đây, hàng loạt trường hợp tử vong đột ngột do đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đã gây ra nhiều tiếc thương cho gia đình và bạn bè. Mới đây nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software Hoàng Nam Tiến đã ra đi ở tuổi 56 vì đột quỵ và ngừng tim. Trước đó, nhà quay phim Vương Khánh Trần Linh cũng qua đời ở tuổi 43 do nhồi máu cơ tim cấp. Ca sĩ Hà Lan Phương mất đột ngột vì nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn động mạch khi mới 48 tuổi. Nghệ sĩ Chí Tài cũng qua đời vì đột quỵ não năm 2020, khi ông 62 tuổi. Những trường hợp này là lời cảnh báo về nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đang ngày càng gia tăng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các báo cáo nghiên cứu quốc tế, bệnh mạch vành (Ischemic Heart Disease – IHD) chiếm khoảng 15,85% tổng số ca tử vong toàn cầu, trong khi đột quỵ (Stroke) chiếm khoảng 10,91%. Đặc biệt, nguy cơ tử vong do những bệnh này tăng dần theo độ tuổi, nhưng cũng không hiếm gặp ở người trẻ nếu có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

Mạch máu là hệ thống vận tải sống còn, mang máu giàu oxy và dưỡng chất đến não, tim, thận và các cơ quan. Khi xảy ra đột quỵ hoặc ngừng tim, máu ngừng chảy đến não chỉ trong vài phút sẽ khiến hàng triệu tế bào thần kinh chết đi. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cho biết mỗi phút trì hoãn điều trị trong đột quỵ thiếu máu, khoảng 1,9 triệu neuron não bị mất. Sau mỗi giờ không được can thiệp, não mất khoảng 120 triệu neuron và 830 tỷ synapse, tương đương với 3,6 năm lão hóa não.

Các chuyên gia y tế đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mạch máu như huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, hút thuốc, uống rượu thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động và di truyền. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe mạch máu, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau:

Thứ nhất, ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, hạt nguyên cám, cá béo, sử dụng dầu olive, dầu từ quả bơ hay các loại chất béo không bão hòa đơn. Hạn chế ăn thực phẩm quá mặn, quá ngọt, thịt đỏ và thức ăn chiên rán.

Thứ hai, vận động đều đặn: Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để giảm huyết áp, cải thiện lưu thông máu và duy trì độ đàn hồi của thành mạch.

Thứ ba, tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc: Hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc đều làm co thắt mạch máu và phá hủy lớp nội mạc, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Thứ tư, quản lý stress: Stress mãn tính kích thích tiết hormone cortisol, dẫn đến viêm, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Các biện pháp đơn giản như thiền định, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc và dành thời gian thư giãn ngoài thiên nhiên có thể giúp cân bằng lại hệ thần kinh và bảo vệ thành mạch.

Cuối cùng, theo dõi thường xuyên các chỉ số nguy cơ: Để duy trì sức khỏe mạch máu lâu dài, cần thường xuyên kiểm tra và giữ các chỉ số ở mức lý tưởng, bao gồm huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết lúc đói và chỉ số BMI.

Nhìn chung, trong nhịp sống hiện đại, con người thường ít dành thời gian chăm sóc bản thân. Vì vậy, mỗi người hãy chú ý đến sức khỏe của mình, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mạch máu và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch. Đồng thời, việc nâng cao nhận thức về nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch cũng như áp dụng lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Bằng cách thực hiện những thay đổi đơn giản này, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa, cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống.

Đi bộ – một hình thức vận động đơn giản, không tốn tiền và phù hợp với mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, để tối đa hóa lợi ích sức khỏe, đặc biệt là đối với sức khỏe tim mạch, việc đi bộ đúng tốc độ và cường độ là vô cùng quan trọng. Tiến sĩ Gerald Jerome, một chuyên gia khoa học về hành vi thể dục và giáo sư tại Khoa Vận động học của Đại học Towson (Hoa Kỳ), đã chia sẻ về cách xác định nhịp đi bộ lý tưởng để cải thiện sức khỏe tim mạch.

Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng tốc độ đi bộ lý tưởng để cải thiện sức khỏe tim mạch là ít nhất 3 dặm/giờ (tương đương khoảng 4,8 km/giờ), tương ứng với mức vận động vừa phải. Mức tốc độ này có thể giúp bạn đạt được lợi ích sức khỏe đáng kể mà không cần phải gắng sức quá mức.

Nếu bạn không có thiết bị đo tốc độ, có thể kiểm tra nhịp tim hoặc khả năng nói chuyện khi đi bộ để xác định cường độ. Tiến sĩ Jerome gợi ý một cách khác để ước tính nhịp tim tối đa, đó là lấy số 220 trừ đi số tuổi của mình. Ví dụ, nếu bạn 30 tuổi, nhịp tim tối đa của bạn sẽ là 220 – 30 = 190 nhịp/phút. Mức nhịp tim lý tưởng cho bài tập cường độ vừa phải nên dao động từ 50-70% nhịp tim tối đa, tương đương với 95-133 nhịp/phút đối với người 30 tuổi.

Để tăng cường hiệu quả luyện tập, bạn có thể thử nghiệm với các phương pháp khác nhau. Thêm đoạn dốc vào hành trình đi bộ, tăng tốc theo từng khoảng thời gian ngắn, hoặc thay đổi lộ trình thường xuyên để thử thách cơ thể. Hướng dẫn hiện hành khuyến nghị người trưởng thành nên tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần ở cường độ vừa phải, tương đương với 30 phút/ngày trong 5 ngày.

Duy trì thói quen đi bộ với cường độ phù hợp không chỉ giúp tăng nhịp tim, giảm huyết áp mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch mãn tính, cải thiện tâm trạng và tăng tuổi thọ. Vậy hãy đi đủ nhanh để trái tim bạn hoạt động đúng cách, và một chút cố gắng sẽ mang lại sự khác biệt lớn cho sức khỏe lâu dài của bạn.

Bác sĩ Dmitry Yaranov, Chủ nhiệm Chương trình Điều trị Suy tim giai đoạn cuối tại Bệnh viện Baptist Memorial (Mỹ), đã chia sẻ về những dưỡng chất cần thiết giúp duy trì một trái tim khỏe mạnh. Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ cũng như trên toàn thế giới. Vì vậy, việc bổ sung các dưỡng chất quan trọng thông qua chế độ ăn uống và thực phẩm chức năng là rất cần thiết.

Bác sĩ Yaranov thường xuyên bổ sung ba dưỡng chất chính, bao gồm Omega-3, Magne glycinate và Vitamin D. Omega-3 là dưỡng chất đã được chứng minh có thể hỗ trợ cho sức khỏe tim mạch bằng cách giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, giảm triglyceride và duy trì các tế bào máu khỏe mạnh.

Magne là khoáng chất cần thiết cho sức khỏe tim mạch, cơ xương khớp và não bộ, đồng thời tham gia quá trình điều hòa huyết áp. Bác sĩ Yaranov luôn kiểm tra nồng độ magne trong máu định kỳ để đảm bảo ở nồng độ tối ưu.

Vitamin D cũng là một dưỡng chất quan trọng giúp tăng cường miễn dịch, hỗ trợ cơ thể hấp thu calci và có thể giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim. Bác sĩ Yaranov nhấn mạnh rằng sử dụng thực phẩm bổ sung chỉ là một phần của lối sống lành mạnh, và những thói quen cốt lõi như vận động đều đặn và ăn uống cân bằng mới là nền tảng để bảo vệ tim mạch.

Bác sĩ Yaranov cũng lưu ý rằng việc bổ sung các dưỡng chất cần phải được thực hiện một cách hợp lý và dưới sự giám sát của chuyên gia y tế. Việc sử dụng thực phẩm bổ sung không nên thay thế cho chế độ ăn uống cân bằng và lối sống lành mạnh.