Xu hướng kết hôn và sinh con muộn ngày càng trở nên phổ biến trong số phụ nữ Việt Nam, đồng thời cũng làm tăng các rủi ro liên quan đến sức khỏe sinh sản. Trước thách thức này, y học hiện đại đã đưa ra giải pháp trữ trứng, giúp phụ nữ có thể bảo vệ và duy trì cơ hội làm mẹ dù sinh con muộn.

Theo số liệu thống kê mới nhất từ Tổng cục Thống kê, tuổi kết hôn trung bình của phụ nữ Việt Nam đã tăng lên 25,3 tuổi vào năm 2024. Đặc biệt, tại TP.HCM, con số này thậm chí đã vượt mức 27 tuổi. Các chuyên gia cho rằng xu hướng này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như áp lực công việc, tài chính, học tập và những vấn đề xã hội khác.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cũng nhấn mạnh rằng quy luật sinh học không thể thay đổi. Tuổi sinh sản của phụ nữ bị chi phối bởi dự trữ buồng trứng – một yếu tố hữu hạn và không thể phục hồi khi đã suy giảm. Để giảm thiểu các rủi ro, các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ nên sinh con đầu tiên trước 30 tuổi và con thứ hai trước 33 tuổi.

Để chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản, giải pháp trữ trứng đã được đưa ra. Phương pháp này được xem như cách ‘đóng băng tuổi sinh học’, giúp phụ nữ lưu giữ trứng khi còn trẻ và đảm bảo chất lượng tốt để sử dụng sau này. Quá trình thực hiện bao gồm việc lấy trứng khi buồng trứng hoạt động tốt và bảo quản trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196°C. Khi sẵn sàng sinh con, phụ nữ có thể sử dụng chính trứng đã trữ để thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm.

Một trong những ưu điểm lớn của trữ trứng là bảo tồn khả năng sinh sản và giảm nguy cơ sảy thai hay dị tật thai nhi. Về chi phí, một chu kỳ trữ trứng thường khoảng 50–60 triệu đồng, cộng thêm 4–5 triệu đồng/năm phí lưu trữ. So với chi phí điều trị vô sinh về sau, đây được xem là mức đầu tư hợp lý và mang lại nhiều lợi ích.

Các bác sĩ cũng đưa ra khuyến cáo rằng phụ nữ nên kiểm tra sức khỏe sinh sản sớm, ngay cả khi chưa có kế hoạch sinh con. Việc đánh giá dự trữ buồng trứng sẽ giúp quyết định có cần trữ trứng hay không và thời điểm nào phù hợp nhất để thực hiện.

Giáo sư, Tiến sĩ Trần Vân Khánh, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu gene – protein, Trường đại học Y Hà Nội, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sàng lọc gene để tránh các bệnh lý huyết học di truyền và bệnh loạn dưỡng cơ. Quá trình này là một phần quan trọng của việc chuẩn bị mang thai và chăm sóc trước sinh, nhằm xác định các cặp vợ chồng có nguy cơ truyền bệnh cho con cái.

Theo ông, nhiều người trong số chúng ta là người mang gene và không biết điều đó, vì thế những cặp vợ chồng khỏe mạnh cũng có thể di truyền gene bệnh cho con. Hiện nay, việc tư vấn và xét nghiệm tiền hôn nhân, sàng lọc di truyền giúp phát hiện những người mang gene đột biến, đánh giá nguy cơ khi sinh con đã được triển khai ở nhiều nơi.

Đặc biệt, với các gia đình được hỗ trợ sinh sản, hoạt động này được triển khai nhiều hơn. Giáo sư Khánh cho biết có thể sàng lọc gene đánh giá nguy cơ 2 nhóm bệnh di truyền dựa theo cơ chế di truyền, gồm bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường và bệnh di truyền liên kết nhiễm sắc thể giới tính X.

Trong những năm qua, đã có hàng trăm em bé khỏe mạnh sinh ra từ các gia đình mang gene bệnh tan máu bẩm sinh (thalassamia), teo cơ tủy, loạn dưỡng cơ Duchene, bại não, loạn sản sụn xương, rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, tim bẩm sinh, câm điếc bẩm sinh, khô da sắc tố…

Thalassamia là bệnh lý di truyền phổ biến nhất ở Việt Nam với 13% dân số mang gene, tức là trong 10 người có ít nhất 1 người mang gene và xác suất 2 người cùng mang gene kết hôn rất cao. Người mắc bệnh sẽ phải điều trị bằng truyền máu và thải sắt suốt đời, ảnh hưởng thể chất, tâm lý và chất lượng cuộc sống.

Giáo sư Khánh khuyên rằng mọi thai kỳ đều có nguy cơ rủi ro, các cặp vợ chồng đều nên đi khám sức khỏe sinh sản để giảm tối đa nguy cơ sinh con bất thường. Việc sàng lọc gene không chỉ giúp phát hiện các bệnh lý di truyền mà còn giúp các cặp vợ chồng có thể lên kế hoạch mang thai và chăm sóc trước sinh một cách tốt nhất.

Bên cạnh đó, một số quốc gia như Uzbekistan đã áp dụng kỹ thuật sàng lọc gene để nâng cao thành tích thể thao. Thể thao Uzbekistan những năm qua tiến bộ thần tốc đến mức giới khoa học thể thao toàn cầu phải đổ xô tìm hiểu bí quyết của họ. Câu trả lời có thể nằm ở gene di truyền.

Nhằm cụ thể hóa các quy định về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, Nghị định 207/2025/NĐ-CP sẽ có hiệu lực từ ngày 1.10.2025. Nghị định này đặt ra những điều kiện và nguyên tắc cụ thể nhằm đảm bảo việc thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản một cách có trách nhiệm và an toàn.

Nghị định quy định rõ ràng về đối tượng được phép thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Cụ thể, chỉ các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân không có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật nhưng có nguyện vọng rõ ràng mới được thực hiện kỹ thuật này. Điều này nhằm đảm bảo rằng các biện pháp hỗ trợ sinh sản chỉ được thực hiện khi thật sự cần thiết và có đủ cơ sở y tế.

Một điểm quan trọng khác trong Nghị định là việc hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi phải tuân thủ nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ và sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trên nguyên tắc vô danh. Điều này giúp bảo vệ quyền riêng tư và lợi ích của cả người hiến và người nhận, đồng thời tránh những vấn đề đạo đức có thể phát sinh.

Nghị định cũng làm rõ thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Các cặp vợ chồng vô sinh cần chuẩn bị một hồ sơ đề nghị gửi đến cơ sở khám chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này. Hồ sơ bao gồm đơn đề nghị, xác nhận của UBND cấp xã và giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích. Đối với người mang thai hộ, họ cần chứng minh đã từng sinh con với giấy khai sinh, giấy chứng sinh hoặc bản xác nhận của UBND cấp xã. Những yêu cầu này giúp đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp của quá trình mang thai hộ.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng đưa ra định nghĩa cụ thể về các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp kết hợp noãn và tinh trùng trong ống nghiệm để tạo thành phôi. Thụ tinh nhân tạo là phương pháp đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung để tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh. Những định nghĩa này giúp làm rõ phạm vi và ứng dụng của công nghệ hỗ trợ sinh sản.

Cuối cùng, Nghị định định nghĩa vô sinh là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống có quan hệ tình dục, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người phụ nữ vẫn không có thai; hoặc phụ nữ, nam giới có khuyết tật hoặc tình trạng bệnh lý dẫn đến suy giảm khả năng sinh con. Sự làm rõ này giúp thống nhất quan điểm và tạo cơ sở pháp lý cho việc hỗ trợ và điều trị vô sinh.

Tổng quan, Nghị định 207/2025/NĐ-CP đặt ra một khuôn khổ pháp lý toàn diện nhằm điều chỉnh và quản lý việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Qua đó, nghị định không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan mà còn góp phần đảm bảo tính đạo đức và an toàn trong việc thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Ngày 26.7, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Thanh Hóa và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức một chương trình đặc biệt dành cho nữ công nhân lao động tại tỉnh Thanh Hóa. Chương trình này nhằm nâng cao nhận thức cho nữ công nhân lao động về việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe sinh sản, phòng chống bệnh nghề nghiệp, và xây dựng gia đình no ấm, tiến phát triển hạnh phúc.

Chương trình đã thu hút hơn 200 nữ công nhân lao động tham gia, cung cấp các dịch vụ tư vấn, truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản, khám miễn phí bệnh phụ khoa và siêu âm. Đội ngũ y, bác sĩ của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã trực tiếp truyền thông về cách chăm sóc sức khỏe sinh sản; khám miễn phí các bệnh phụ khoa, siêu âm; đồng thời chia sẻ, hướng dẫn phòng chống, ngăn ngừa các bệnh thường gặp ở phụ nữ như ung thư cổ tử cung, ung thư vú.

Ngoài ra, chương trình cũng tư vấn kiến thức liên quan đến chăm sóc sức khỏe trong thời kỳ mang thai, sau sinh và nuôi con nhỏ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho nữ công nhân tại doanh nghiệp. Hoạt động này không chỉ giúp nữ công nhân lao động nâng cao kiến thức về sức khỏe sinh sản mà còn thể hiện sự quan tâm của tổ chức Công đoàn đối với đời sống của người lao động.

Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh chào mừng 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam và thực hiện Đề án nữ công. Đây là một phần trong các hoạt động thường xuyên của LĐLĐ tỉnh Thanh Hóa nhằm bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động, đặc biệt là nữ công nhân lao động.

Thông qua chương trình, LĐLĐ tỉnh Thanh Hóa và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh mong muốn tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chăm sóc sức khỏe cho nữ công nhân lao động, giúp họ có thêm kiến thức và kỹ năng để phòng chống bệnh tật, xây dựng cuộc sống gia đình no ấm, tiến bộ và hạnh phúc.

Nâng cao chất lượng dân số là một mục tiêu quan trọng không chỉ của ngành Y tế mà còn là chiến lược phát triển lâu dài của đất nước. Trong đó, bên cạnh việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, các tiến bộ trong hỗ trợ sinh sản, đặc biệt là phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm, đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại cơ hội làm cha, làm mẹ cho hàng triệu cặp vợ chồng gặp khó khăn về vấn đề hiếm muộn. Điều này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng dân số mà còn thể hiện sự quan tâm của xã hội tới vấn đề sức khỏe sinh sản và hạnh phúc của các gia đình.

Trong những năm gần đây, công nghệ hỗ trợ sinh sản đã có những bước tiến đáng kể, giúp nhiều cặp vợ chồng có thể thực hiện hóa “giấc mơ” có con. Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là một trong những phương pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến nhất hiện nay. Phương pháp này giúp các cặp vợ chồng có thể vượt qua các khó khăn về vấn đề hiếm muộn, vô sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Các chuyên gia y tế cho biết, thụ tinh trong ống nghiệm là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự chính xác và chuyên nghiệp cao. Quá trình này bao gồm nhiều bước, từ kích thích hormone để tăng sản xuất trứng, đến thu thập trứng, lấy mẫu tinh trùng, thụ tinh trong phòng thí nghiệm và chuyển phôi về tử cung. Mỗi bước đều đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ để đảm bảo tỷ lệ thành công cao.

Không chỉ giúp các cặp vợ chồng có con, thụ tinh trong ống nghiệm còn giúp giảm thiểu nguy cơ di truyền của các bệnh lý cho con cái. Các cặp vợ chồng có thể lựa chọn phương pháp này để tránh truyền các bệnh di truyền cho con mình.

Ngoài ra, thụ tinh trong ống nghiệm cũng mở ra hy vọng cho các cặp vợ chồng đồng giới hoặc những người muốn có con thông qua hỗ trợ sinh sản. Điều này thể hiện sự tiến bộ của công nghệ hỗ trợ sinh sản và sự chấp nhận của xã hội đối với các hình thức gia đình đa dạng.

Để thụ tinh trong ống nghiệm hiệu quả, các cặp vợ chồng cần tìm hiểu kỹ về quy trình, chi phí và tỷ lệ thành công của các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Họ cũng cần chuẩn bị tâm lý và tài chính để đảm bảo quá trình điều trị được thực hiện một cách tốt nhất.

Mặc dù thụ tinh trong ống nghiệm đã trở thành một giải pháp phổ biến cho các cặp vợ chồng hiếm muộn, vẫn còn nhiều thách thức và hạn chế. Chi phí cao và tỷ lệ thành công chưa đạt 100% là một số thách thức chính. Tuy nhiên, với sự phát triển không ngừng của công nghệ hỗ trợ sinh sản, chúng ta có thể hy vọng vào những tiến bộ mới trong tương lai.

Nói chung, nâng cao chất lượng dân số thông qua hỗ trợ sinh sản nói chung và thụ tinh trong ống nghiệm nói riêng đang là một hướng đi quan trọng trong chiến lược phát triển của đất nước. Sự quan tâm của xã hội và sự phát triển của công nghệ hỗ trợ sinh sản sẽ tiếp tục mang lại niềm hy vọng cho hàng triệu cặp vợ chồng trên toàn thế giới.