Chiều ngày 2/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tổ chức một tọa đàm quan trọng về tổ chức và quản lý giáo dục cấp xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương. Sự kiện này thu hút sự tham gia của các lãnh đạo và đại diện từ Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng Quốc gia giáo dục và Phát triển nhân lực, Sở Giáo dục và Đào tạo, cũng như các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý của chính quyền cấp xã đến từ 5 tỉnh, thành phố.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh rằng vận hành hiệu quả chính quyền hai cấp là công việc trọng tâm trước mắt, đặc biệt là khi chỉ còn một tháng nữa là đến năm học mới. Ông cho biết mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã chính thức đi vào hoạt động tròn 1 tháng và việc đảm bảo chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành một cách tốt nhất, đáp ứng yêu cầu công việc hành chính, cũng như kiến tạo cho sự phát triển của địa phương là nhiệm vụ quan trọng.

Theo Bộ trưởng, “từ khóa” của tọa đàm lần này là “cấp xã”, nơi đang chịu nhiều thay đổi trong quá trình phân cấp, phân quyền. Cụ thể khi phân cấp, phân quyền, rất nhiều quyền được phân định từ cấp trung ương xuống cấp tỉnh; nhiều nhiệm vụ, chức năng được phân định từ cấp tỉnh xuống cấp xã. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã rà soát 99 văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, điều chỉnh 69 nhiệm vụ, cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính.

Bộ đã tham mưu Chính phủ ban hành 2 Nghị định và Bộ ban hành theo thẩm quyền 6 Thông tư về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực giáo dục. Điều này thể hiện sự nỗ lực của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc tạo ra một khung pháp lý phù hợp cho mô hình mới.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông Thái Văn Tài cho biết, sau một tháng triển khai mô hình chính quyền hai cấp, hoạt động quản lý giáo dục trên toàn quốc đã đạt được một số kết quả tích cực. Trong đó, bảo đảm vận hành thông suốt trong quản lý giáo dục. Công tác chuyển đổi số trong quản trị giáo dục cũng được đẩy mạnh. Tuy nhiên, mô hình quản lý giáo dục theo chính quyền địa phương hai cấp cũng bộc lộ khó khăn như thiếu hụt công chức xã có am hiểu, chuyên môn thuộc lĩnh vực giáo dục.

Do đó, cần kiện toàn nhân sự bảo đảm “đúng người – đúng việc – đúng năng lực” để đáp ứng nhu cầu thực tế. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư thích đáng từ các cấp chính quyền để đảm bảo hiệu quả của mô hình mới.

Vụ trưởng Vụ Pháp chế Mai Thị Anh nhấn mạnh nguyên tắc và định hướng trong việc phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, đề xuất một số kiến nghị cụ thể nhằm phát huy vai trò của Sở Giáo dục và Đào tạo cũng như Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực giáo dục.

Có thể thấy, tọa đàm đã tạo ra một diễn đàn quan trọng để các bên liên quan chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực giáo dục. Qua đó, góp phần xây dựng một hệ thống giáo dục hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phát triển của địa phương và quốc gia.

Chuyển dịch từ quản lý sang quản trị nhà trường đang là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình triển khai đổi mới giáo dục tại Việt Nam. Quá trình này đòi hỏi cán bộ quản lý phải có năng lực chuyên môn sâu, tư duy đổi mới, tinh thần lãnh đạo, cũng như khả năng phát triển đội ngũ và huy động các nguồn lực.

Theo đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong năm học 2024-2025, công tác quản trị tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên, và giáo dục nghề nghiệp đã có những chuyển biến tích cực. Các nhà trường đã chủ động xây dựng các hoạt động giáo dục phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên; đồng thời chủ động xây dựng phương án tuyển sinh, tổ hợp để học sinh lựa chọn và bố trí giáo viên hợp lý. Ngoài ra, các trường cũng tích cực huy động các nguồn lực xã hội hóa giáo dục.

Tuy vậy, vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Nhận thức của một số cán bộ quản lý cơ sở giáo dục về đổi mới quản trị nhà trường vẫn còn hạn chế, thiếu chủ động trong việc chuyển đổi từ quản lý sang quản trị. Năng lực quản trị, quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục còn bất cập, đặc biệt là việc vận dụng các nguyên tắc quản trị hiện đại, quản lý tài chính và quản trị nhân sự theo hướng mở.

Ông Nguyễn Mai Trọng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học & THCS A Xing, cho rằng khó khăn trong việc chuyển từ quản lý sang quản trị trường học là do một số cán bộ quản lý cơ sở giáo dục vẫn áp dụng cách quản lý hành chính truyền thống. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần thực hiện nghiêm túc, đầy đủ ‘3 công khai’ trong trường học và tích cực huy động nguồn lực xã hội hóa để đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị giảng dạy.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THCS Trung Hiếu, nhận định rằng còn không ít cán bộ quản lý làm việc theo lối mòn hành chính, thiếu tư duy phản biện và đổi mới. Để nâng cao nhận thức và năng lực quản trị hiện đại, ông đề xuất đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cần được đào tạo lại và bồi dưỡng thường xuyên về quản trị nhà trường.

TS Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm khoa Công nghệ giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, đề xuất một số chính sách trọng tâm trong công tác quản trị nhà trường tích hợp sâu công nghệ. Ông cho rằng cần thiết lập Hệ thống thông tin quản lý giáo dục thống nhất, dựa trên dữ liệu lớn, và triển khai Hệ thống quản lý nguồn nhân lực theo hướng mở, tích hợp với hỗ trợ AI.

Tóm lại, chuyển dịch từ quản lý sang quản trị nhà trường là yêu cầu tất yếu trong đổi mới giáo dục hiện nay. Để thực hiện điều này, cần có sự thay đổi về nhận thức, năng lực quản trị, và ứng dụng công nghệ trong quản lý. Việc nâng cao năng lực quản trị của cán bộ quản lý và tích hợp công nghệ trong quản lý giáo dục sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Tham khảo thêm các bài viết liên quan tại: https://www.moet.gov.vn