Bộ Y tế đang đề xuất bỏ thủ tục tự công bố đối với thực phẩm chức năng và sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em để tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm trên thị trường. Đề xuất này nhằm lấp ‘lỗ hổng quản lý’ sau hàng loạt vụ hàng giả quy mô lớn liên quan đến thực phẩm chức năng giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả.

Trong thời gian qua, nhiều vụ việc liên quan đến thực phẩm chức năng giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả với quy mô lớn đã gây bức xúc dư luận. Theo Bộ Y tế, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP đã thiết lập cơ chế pháp lý linh hoạt, đặc biệt là cơ chế hậu kiểm, quản lý rủi ro, đơn giản và cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính. Tuy nhiên, vẫn còn những bất cập, hạn chế, đặc biệt là các quy định liên quan đến tự công bố, đăng ký bản công bố và quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo Nghị quyết quy định 2 cơ chế quản lý thực phẩm là công bố tiêu chuẩn áp dụng (tự công bố) và đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Đối với thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn, phụ gia thực phẩm và chất hỗ trợ chế biến thực phẩm và dụng cụ, vật liệu bao gói chứa đựng thực phẩm không có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hoặc có quy chuẩn quốc gia nhưng không có chỉ tiêu chất lượng và vi chất dinh dưỡng thì được tự công bố.

Tuy nhiên, đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi thì thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Điều này nhằm tránh trường hợp doanh nghiệp tự xác định, xếp nhóm sản phẩm và áp dụng thủ tục công bố không đúng tiêu chí, tính chất của sản phẩm.

Hồ sơ đăng ký bản công bố thực phẩm chức năng yêu cầu các giấy tờ như phiếu kết quả kiểm nghiệm sản phẩm, Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đạt yêu cầu Thực hành sản xuất tốt (GMP) hoặc chứng nhận tương đương. Ngoài ra, còn có báo cáo quá trình nghiên cứu, phát triển sản phẩm, tài liệu về tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, tài liệu về quy trình sản xuất, báo cáo kết quả nghiên cứu độ ổn định của sản phẩm…

Bộ Y tế đề xuất áp dụng thời hạn của Nghị quyết là 1/3/2027 hoặc đến khi Luật An toàn thực phẩm sửa đổi có hiệu lực tùy thuộc điều kiện nào đến trước. Việc này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Tổng Công ty May10 – CTCP, một thương hiệu thời trang uy tín hàng đầu tại Việt Nam, vừa lên tiếng về tình trạng bị lợi dụng và giả mạo thương hiệu. Từ đầu năm 2022 đến nay, công ty đã phát hiện ra nhiều trường hợp các tổ chức và cá nhân lập công ty, cửa hàng có tên gần giống như ‘May Mười’, ‘May10 Hà Nội’, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Những đối tượng này chào bán các sản phẩm đồng phục, may mặc giá rẻ, hàng xả kho, hàng xuất dư… kém chất lượng, khiến người tiêu dùng lầm tưởng là đang giao dịch với thương hiệu thời trang May10.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp mà còn gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Theo Phó Tổng Giám đốc Hoàng Thế Nhu, công ty đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc bảo vệ thương hiệu và ngăn chặn các hành vi giả mạo.

PGS, TS Nguyễn Thị Chính, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam, cũng bày tỏ quan ngại về vấn đề hàng giả, hàng nhái trong lĩnh vực thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, và thuốc. Bà cho rằng, tình trạng này đang là một thách thức lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín của cả một ngành công nghiệp.

Ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, đã báo cáo về tình hình kiểm tra và xử lý vi phạm trong sáu tháng đầu năm. Chi cục đã kiểm tra, xử lý 2.068 vụ việc về buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng; chuyển cơ quan điều tra 37 vụ việc. Tổng số tiền thu nộp ngân sách nhà nước là 53,3 tỷ đồng; trị giá hàng hóa buộc tiêu hủy, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là 41,2 tỷ đồng.

Ông Lại Hoàng Dương, Giám đốc Công ty CP Truyền thông Máy tính Thánh Gióng, cho rằng, nguyên nhân lớn nhất khiến hàng giả, hàng nhái vẫn tồn tại và len lỏi trên môi trường số hiện nay xuất phát từ hai yếu tố, đó là nhu cầu thị trường và lỗ hổng nhận thức của người tiêu dùng. Một bộ phận người tiêu dùng vẫn bị hấp dẫn bởi giá rẻ, thiếu thông tin để phân biệt sản phẩm chính hãng.

Để bảo vệ thương hiệu Việt trên thị trường, ông Lại Hoàng Dương chia sẻ về mô hình Truyền thông-Trải nghiệm-Tin tưởng. Cụ thể, đơn vị đẩy mạnh các chiến dịch quảng bá hình ảnh, giá trị hàng Việt; phối hợp tham gia các hội chợ, gian hàng trực tuyến, nơi người tiêu dùng được trực tiếp so sánh, kiểm tra chất lượng hàng Việt.

Đại diện Tổng công ty May10-CTCP kiến nghị, để có một thị trường lành mạnh, cạnh tranh bình đẳng, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý, giám sát các hoạt động kinh doanh trên không gian mạng, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok và Zalo. PGS, TS Nguyễn Thị Chính nhìn nhận, khi mua phải hàng giả, người tiêu dùng sẽ mất lòng tin vào các sản phẩm nói chung. Do đó, cần xây dựng và bắt buộc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra thông tin về nguồn gốc, quy trình sản xuất của sản phẩm.