Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân đã lên đường thăm cấp nhà nước đến Cộng hòa Arab Ai Cập và Cộng hòa Angola từ ngày 3 đến 9/8. Chuyến thăm này được thực hiện theo lời mời của Tổng thống Cộng hòa Arab Ai Cập Abdel Fattah Al Sisi và phu nhân, cũng như Tổng thống Cộng hòa Angola João Manuel Gonçalves Lourenço và phu nhân. Đây là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của lãnh đạo chủ chốt Việt Nam đến Ai Cập sau 7 năm và đến Angola sau 17 năm, thể hiện sự coi trọng của Việt Nam đối với quan hệ với các đối tác hữu nghị truyền thống tại châu Phi.

Quan hệ giữa Việt Nam và Ai Cập đã có lịch sử lâu đời và gắn bó đặc biệt từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1963. Ai Cập là quốc gia Bắc Phi đầu tiên công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường đầy đủ. Hiện nay, Ai Cập là thị trường quan trọng và đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại Bắc Phi, với kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 541,36 triệu USD, theo Bộ Công Thương. Việt Nam và Ai Cập có nhiều tiềm năng để tăng cường hợp tác kinh tế-thương mại trong thời gian tới.

Việt Nam và Angola cũng có quan hệ đồng chí, thủy chung và tích cực ủng hộ lẫn nhau trong giai đoạn đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, đế quốc, giải phóng dân tộc và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hợp tác kinh tế-đầu tư-thương mại giữa Việt Nam và Angola đã có những chuyển biến tích cực, với kim ngạch thương mại năm 2024 đạt gần 250 triệu USD. Cổng thông tin điện tử Chính phủ cho biết, hai nước có nhiều cơ hội để mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng.

Chuyến thăm của Chủ tịch nước Tô Lâm có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố tin cậy chính trị, thúc đẩy và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam với Ai Cập và Angola. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam đa dạng hóa đối tác, mở rộng các thị trường xuất khẩu tiềm năng tại châu Phi, thúc đẩy hợp tác về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, năng lượng sạch, xây dựng, du lịch… với các đối tác. Theo Quân đội Nhân dân Việt Nam, chuyến thăm sẽ giúp Việt Nam tăng cường quan hệ với các nước châu Phi và nâng cao vị thế quốc tế.

Mối quan hệ tốt đẹp với hai quốc gia này cũng là điều kiện thuận lợi để Việt Nam tăng cường hợp tác tại các diễn đàn, tổ chức quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, ASEAN, Liên đoàn Arab, Liên minh châu Phi, Phong trào Không liên kết… Việt Nam tin tưởng rằng sẽ cùng hai nền kinh tế lớn ở châu Phi tiếp tục thúc đẩy hợp tác phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của mỗi nước và nhu cầu phát triển của đất nước ta trong kỷ nguyên mới.

Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang đứng trước những thách thức lớn chưa từng có. Các chính sách của Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Nhật Bản đang phải đối mặt với sức ép kinh tế từ Washington, đặc biệt là sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế 25% lên tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 01/08 tới. Quyết định này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại Tokyo, với Itsunori Onodera, thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, thẳng thắn tuyên bố nội dung lá thư là ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’ và bày tỏ sự ‘vô cùng phẫn nộ’.

Không chỉ dừng lại ở thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua ‘chuỗi đảo thứ hai’ – tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Nhật Bản đã phải chính thức lên tiếng phản đối và cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái Trung Quốc nếu xâm phạm không phận. Đây là những động thái thể hiện sự bành trướng quân sự của Trung Quốc và tạo ra thách thức an ninh mới cho Nhật Bản.

Mỹ cũng yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6%. Yêu cầu này đã gây báo động ở Tokyo và được xem là khó có thể biến mất. Nhật Bản đang phải cân nhắc và tìm cách đáp ứng yêu cầu của Mỹ trong bối cảnh ngân sách quốc phòng của họ đang bị hạn chế.

Trong bối cảnh đó, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ. Nhật Bản hiểu rằng việc đa dạng hóa quan hệ đối tác và tăng cường năng lực quốc phòng là chìa khóa để duy trì ổn định trong khu vực.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20/07 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài. Cuộc bầu cử thượng viện này không chỉ quan trọng đối với tương lai chính trị của Thủ tướng Ishiba mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với định hướng chính trị và kinh tế của Nhật Bản trong thời gian tới.

Tổng hợp lại, Nhật Bản đang đối mặt với nhiều thách thức từ mối quan hệ đồng minh với Mỹ, sự quyết đoán của Trung Quốc, áp lực kinh tế và yêu cầu tăng chi tiêu quốc phòng. Tuy nhiên, Nhật Bản cũng đang tích cực tìm kiếm giải pháp thông qua việc đa dạng hóa quan hệ đối tác và tăng cường năng lực quốc phòng của mình.