Na Uy đang tích cực hướng tới một mô hình du lịch bền vững và có trách nhiệm, thay vì du lịch đại trà gây áp lực lên các điểm đến nổi tiếng như Lofoten hay Tromsø. Trong nỗ lực này, hãng du thuyền Hurtigruten đã khởi xướng chương trình ‘Làng mở’, một sáng kiến độc đáo nhằm đưa du khách đến những cộng đồng ven biển xa xôi, mang lại trải nghiệm mới mẻ và không thể tìm thấy ở các tour truyền thống.

Chương trình ‘Làng mở’ diễn ra trong mùa hè, từ tháng 5 đến tháng 9, cho phép hành khách trên các chuyến du thuyền Signature Line ghé thăm ba ngôi làng biệt lập: Bessaker, Træna và Sæbø. Đây là những nơi mà các chuyến tàu thông thường không dừng chân. Số lượng du khách mỗi chuyến được giới hạn ở mức 500 người, vừa đủ để tạo kết nối mà không phá vỡ nhịp sống yên bình của làng. Mô hình này khuyến khích sự tương tác thực sự giữa người đi và người ở, giúp du khách có thể hòa mình vào cuộc sống địa phương.

Đặc biệt, du khách không mất thêm chi phí nào cho chương trình này, trong khi mỗi ngôi làng sẽ được nhận 250 NOK (khoảng 25 USD) từ hãng Hurtigruten cho mỗi lượt khách. Nguồn tài chính này trực tiếp hỗ trợ cộng đồng địa phương phát triển dịch vụ, văn hóa và sinh kế. Qua đó, chương trình không chỉ mang lại lợi ích cho du khách mà còn góp phần vào sự phát triển của các cộng đồng ven biển.

Tại Bessaker, du khách sẽ được chào đón bằng nhạc sống, diễu hành lễ hội, hoạt động chạm khắc gỗ, cùng cơ hội thưởng thức súp thịt truyền thống, cà phê và bánh ngọt do chính người dân làm. Làng Træna mang đến một trải nghiệm du lịch linh hoạt hơn, với sách hướng dẫn nhỏ giúp du khách tự mình khám phá Nhà nguyện Petter Dass, bảo tàng làng và các địa danh tâm linh, lịch sử. Trong khi đó, tại Sæbø, hành khách được mời tham dự một buổi hòa nhạc trong nhà thờ do các nhạc sĩ địa phương biểu diễn tại không gian nghệ thuật đậm chất cộng đồng. Ngoài ra, chuyến thăm Trung tâm Avalanche cùng hướng dẫn viên bản xứ giúp du khách hiểu hơn về thiên nhiên và đời sống vùng núi hiểm trở của Na Uy.

Chương trình ‘Làng mở’ không chỉ là một hoạt động kinh tế mà còn đang thắp lại hy vọng cho các làng nhỏ ven biển vốn chịu áp lực dân cư rời đi, thiếu vắng cơ hội phát triển. Ông Knut Johan Monkan, đại diện cộng đồng Bessaker, cho biết: ‘Trong một ngôi làng chỉ có 170 người, có đến 12 doanh nghiệp hưởng lợi trực tiếp từ mô hình này, từ thợ làm bánh, nghệ sĩ đến các nhà hàng và điểm du lịch’.

Ông Odd Tore Skildheim, Giám đốc phát triển sản phẩm của Hurtigruten, cho biết mục tiêu của chương trình không chỉ là tạo trải nghiệm độc đáo cho du khách mà còn đem lại giá trị thiết thực cho người dân địa phương. Na Uy đã chính thức áp thuế du lịch vào năm nay, sau khi số lượng du khách đạt mức kỷ lục, gây áp lực lên cơ sở hạ tầng và môi trường tại các điểm hút khách. Trong bối cảnh đó, sáng kiến ‘Làng mở’ nổi lên như một giải pháp nhân văn, giúp giảm tải cho các khu vực quá đông đúc và góp phần phân phối đều hơn lợi ích du lịch đến những cộng đồng ít người biết tới.

Thông qua chương trình ‘Làng mở’, Na Uy không chỉ định hướng lại mô hình du lịch của mình theo hướng bền vững mà còn thể hiện cam kết bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng địa phương. Du khách có thể trải nghiệm những giá trị văn hóa đặc sắc và phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp của Na Uy trong khi hỗ trợ trực tiếp cho các cộng đồng nhỏ, góp phần vào sự thịnh vượng và bảo tồn văn hóa của họ.

Chương trình ‘Làng mở’ của Hurtigruten hiện đang là một hình mẫu cho du lịch bền vững, nơi mà du khách không chỉ đến để tham quan mà còn để kết nối và đóng góp cho cộng đồng địa phương. Với cách tiếp cận này, Na Uy hy vọng sẽ giữ gìn được vẻ đẹp tự nhiên và bản sắc văn hóa của mình cho các thế hệ tương lai.

Ở tổ dân phố Mỹ Bình, phường Mỹ Lâm, tỉnh Tuyên Quang, người dân đã từng bước thay đổi tư duy sản xuất, liên kết thành lập hợp tác xã để thoát nghèo bền vững. Cây chè không chỉ là cây trồng chủ lực mà đã trở thành sợi dây gắn kết, giúp bà con cải thiện đời sống.

Trước đây, người nông dân ở Mỹ Bình trồng chè một cách tự phát, manh mún, không có sự liên kết, dẫn đến tình trạng “được mùa mất giá, được giá mất mùa”. Cuộc sống của họ vì thế mà khó khăn, bấp bênh. Tuy nhiên, từ năm 2019, một quyết sách đột phá đã được đưa ra: thành lập hợp tác xã (HTX) kiểu mới. HTX sản xuất và dịch vụ Hải Đăng ra đời, do chính một người nông dân tiêu biểu, anh Nguyễn Hữu Chiến, làm giám đốc.

Sự ra đời của HTX Hải Đăng đã đánh dấu một cuộc cách mạng trong tư duy sản xuất của người dân Mỹ Bình – chuyển từ sản xuất cá thể, cạnh tranh lẫn nhau sang liên kết hợp tác, chia sẻ lợi ích và cùng nhau phát triển. HTX Hải Đăng hoạt động dựa trên nguyên tắc tự nguyện, dân chủ và cùng có lợi. Các xã viên không chỉ là người cung cấp nguyên liệu mà còn là những người chủ thực sự, được tham gia vào quá trình quyết sách và được chia sẻ lợi nhuận một cách công bằng, minh bạch.

Cây chè không chỉ là cây trồng chủ lực mà còn là ngành kinh tế then chốt của địa phương. Với sự hỗ trợ từ HTX, người dân đã có thể tăng thu nhập, cải thiện đời sống. Hiện nay, doanh thu trung bình của HTX Hải Đăng đạt hơn 2 tỷ đồng/năm, trung bình mỗi thành viên thu nhập hơn 10 triệu đồng/tháng.

Sự thay đổi không chỉ nằm trên những con số doanh thu, mà còn hiện hữu trong từng nếp nhà, từng ánh mắt của người dân Mỹ Bình. Câu chuyện thành công của HTX Hải Đăng ở Mỹ Lâm không chỉ là một ví dụ đơn lẻ về xóa đói giảm nghèo. Nó mang một ý nghĩa lớn lao hơn, là một bài học kinh nghiệm quý báu về con đường xây dựng nông thôn mới.

Đó là bài học về sự cần thiết phải thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ nhỏ lẻ sang tập trung; bài học về sức mạnh của tinh thần đoàn kết và kinh tế tập thể; và bài học về vai trò dẫn dắt, định hướng, hỗ trợ của cả hệ thống chính trị. Mô hình này đã chứng minh rằng, khi tiềm năng của đất đai, sức lao động của người dân được kết hợp với tư duy kinh tế hiện đại và sự hỗ trợ đúng lúc, đúng chỗ, thì việc thoát nghèo và vươn lên làm giàu là hoàn toàn khả thi.