Ở các xã vùng cao của tỉnh Hòa Bình, một chương trình đặc biệt đã được triển khai nhằm xóa mù chữ và nâng cao năng lực học tập cho cộng đồng. Chương trình này bao gồm các lớp học đặc biệt được mở sau mỗi mùa gặt, với sự tham gia của vài chục người phụ nữ dân tộc Mường, Dao, Thái. Họ ngồi bên nhau, chăm chú nghe giảng về từng nét chữ đầu tiên.

Đây là những lớp “giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ”, một phần trong nỗ lực xóa mù chữ và nâng cao năng lực học tập cộng đồng do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hòa Bình phối hợp tổ chức. Từ năm 2020 đến nay, đã có 6 lớp như vậy được mở, với 125 học viên, 100% là nữ và là người dân tộc thiểu số. Họ đến lớp không vì điểm số, không vì bằng cấp mà vì một điều giản dị: Biết đọc tên mình, biết viết đơn xin vay vốn, hiểu những dòng chữ in trên bao thuốc trừ sâu hay đơn khám bệnh.

Bà Hà Thị Nhung, người dân tộc Thái ở xã Bao La, đã bắt đầu một hành trình mới – học chữ ở tuổi ngũ tuần. Trước kia, mỗi lần đi trạm y tế hay nhận hỗ trợ, bà đều phải nhờ người khác điền giúp giấy tờ. Có khi, cán bộ bảo ký tên, bà chỉ biết cười trừ, đưa ngón tay ra lăn dấu. “Tôi xấu hổ lắm. Đến tên mình cũng không viết nổi”, bà Nhung chia sẻ.

Cơ hội đến khi Trung tâm học tập cộng đồng xã Bao La mở lớp học sau biết chữ vào buổi tối, tranh thủ khi người dân đã thu hoạch xong mùa vụ. Lớp học nhỏ, chỉ có một chiếc bàn gỗ dài và những cuốn vở đã ngả màu theo tay học viên. Nhưng với bà Nhung, đó là thế giới khác – nơi bà bắt đầu nhận diện lại chính mình qua từng con chữ.

Tính đến nay, các xã khu vực Hòa Bình cũ đạt tỷ lệ nữ biết chữ là 99,81%, trong đó nữ dân tộc thiểu số và miền núi đạt 99,64% – vượt xa mục tiêu 93% được đặt ra trong Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030. Đây không chỉ là một thành tích trong lĩnh vực giáo dục mà còn là kết quả của quá trình kiên trì xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau biết chữ và xây dựng mô hình học tập cộng đồng bền vững.

Tuy nhiên, biết chữ không đơn thuần là đích đến mà là điểm khởi đầu cho một hành trình dài hơi – hành trình trao quyền, xây dựng năng lực tự chủ cho người phụ nữ. “Khi người phụ nữ biết đọc, biết viết, họ có thể tiếp cận thông tin, hiểu quyền lợi, chủ động trong kinh tế gia đình và chăm sóc con cái. Quan trọng hơn, họ trở thành người truyền cảm hứng học tập trong bản làng, nơi mà việc cầm bút, đi học với phụ nữ từng là điều xa lạ, thậm chí bị cho là ‘không cần thiết'” – Ông Trần Văn An – Trưởng Phòng Giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo chia sẻ.

Dù kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, nhưng thực tế ở các xã vùng cao vẫn đặt ra không ít thách thức. Ở một số địa bàn đặc biệt khó khăn, việc duy trì kết quả sau xóa mù chữ chưa thật sự ổn định. Nhiều phụ nữ lớn tuổi quanh năm bám nương, ít có điều kiện tiếp cận thông tin vẫn đang đối mặt nguy cơ tái mù.

Những bước đi căn cơ đang dần được triển khai để đảm bảo “biết chữ” không chỉ là thành tích mà phải là nền móng cho sự phát triển. Từ năm 2025, Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình được giao nhiệm vụ đưa các nội dung về giới, bình đẳng giới và sức khỏe sinh sản vào chương trình đào tạo giáo viên. Cùng với đó, các trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở cũng đang được mở rộng vai trò. Từ chỗ chỉ dạy chữ sang hướng dẫn kỹ năng sản xuất, sử dụng công nghệ số, khởi nghiệp tại chỗ…

Đây là bước đi cho thấy chương trình xoá mù, nâng cao năng lực cộng đồng không chỉ truyền đạt con chữ, mà còn giúp thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số. Từ một chương trình xóa mù chữ ban đầu, Phú Thọ đang chuyển mình từng bước để làm cho “học tập suốt đời” trở thành hiện thực ở cả những bản làng xa nhất. Và ở đó, mỗi người phụ nữ biết chữ, dù chỉ một câu, một dòng, cũng đang viết nên phần tương lai tươi sáng hơn của chính mình.

Ngày 25/7, tại Nhà văn hóa xóm Dìa Trên, xã Quảng Uyên, Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức một hội nghị tập huấn chuyên sâu về bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch bền vững cho cộng đồng. Sự kiện này đã thu hút sự tham gia của 64 hộ dân sinh sống tại làng giấy bản Dìa Trên.

Các nội dung tập huấn tập trung vào vai trò quan trọng của cộng đồng trong bảo tồn di sản, kỹ năng phát triển du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống, cũng như cách thức khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa để phục vụ cho sự phát triển kinh tế – du lịch địa phương. Ngoài ra, chương trình cũng hướng dẫn việc sắp xếp không gian làng nghề tại các hộ gia đình và công tác phát huy giá trị làng nghề gắn với phát triển du lịch.

Hoạt động này nằm trong chuỗi các hoạt động triển khai nhiệm vụ phát triển không gian di sản thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng năm 2025. Mục tiêu của chương trình là nâng cao nhận thức và năng lực cho người dân địa phương trong việc bảo vệ và khai thác hiệu quả các di sản văn hóa, lịch sử và tự nhiên của địa phương, từ đó hướng tới xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống tại địa phương.

Qua đó, người dân địa phương được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để tích cực tham gia vào việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, đồng thời khai thác tiềm năng du lịch một cách bền vững. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương mà còn giúp giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Trước những thách thức và cơ hội trong phát triển du lịch bền vững, việc tập huấn và nâng cao năng lực cho cộng đồng địa phương là một bước đi quan trọng. Nó giúp cộng đồng không chỉ nhận thức rõ vai trò của mình trong bảo tồn di sản mà còn biết cách tận dụng những nguồn lực sẵn có để phát triển kinh tế, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

Với những nỗ lực không ngừng trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch bền vững, địa phương hy vọng sẽ xây dựng được mô hình du lịch cộng đồng hiệu quả, góp phần vào sự phát triển tổng thể của vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.

Trong những năm gần đây, nhiều tỉnh thành trên cả nước đã triển khai chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người có công với cách mạng. Nhờ sự chung tay của cả hệ thống chính trị và cộng đồng, hàng chục nghìn ngôi nhà khang trang đã được xây mới, tôn tạo trong phong trào này. Những căn nhà khang trang, kiên cố không chỉ là mái ấm của các gia đình, mà còn là biểu tượng sinh động của truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, khẳng định sự tri ân sâu sắc, trách nhiệm lớn lao của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đối với những người đã hy sinh, cống hiến cho Tổ quốc.

Tại tỉnh Tuyên Quang, ông Mai Trung Liên ở thôn Nà Han, xã Ngọc Đường, là thương binh hạng 4/4. Do sức khỏe yếu, gia đình lại đông người, nên bao năm nay, ông Liên chưa đủ tiền để xây nhà mới. Đầu năm 2025, gia đình ông được xã lựa chọn là hộ gia đình chính sách được hỗ trợ xóa nhà tạm. Ông Liên cho biết: “Trong quá trình xây dựng, cán bộ và người dân trong xã hỗ trợ gia đình tôi nhiều ngày công lao động. Nhờ đó, với số tiền hỗ trợ của Nhà nước là 60 triệu đồng, cộng với tiền tích cóp của gia đình, tôi đã hoàn thành ngôi nhà sàn mới trị giá 200 triệu đồng”.

Tỉnh Tuyên Quang đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, lồng ghép nhiều nguồn lực để xóa nhà tạm cho các gia đình chính sách, người có công, cựu chiến binh nghèo. Trong giai đoạn 2019-2022, tỉnh đã triển khai chương trình xóa nhà tạm cho cựu chiến binh nghèo, gia đình chính sách, người có công và hộ nghèo nơi biên giới. Tương tự, tỉnh Hà Giang cũng đã triển khai chương trình xóa nhà tạm cho hộ gia đình chính sách, người có công, cựu chiến binh nghèo. Chỉ trong ba năm (2019-2021), tỉnh đã huy động các tổ chức, cá nhân được hơn 400 tỷ đồng; nhân dân đóng góp hơn 341 nghìn ngày công. Từ đó, các địa phương đã xây dựng mới 6.700 ngôi nhà, trong đó có 249 nhà cho các gia đình chính sách, 605 nhà cho các gia đình cựu chiến binh nghèo, 2.086 hộ nghèo ở xã biên giới và 3.760 hộ nghèo ở các xã khác.

Tại vùng Đồng bằng sông Hồng, tỉnh Hưng Yên cũng là địa phương làm tốt công tác xóa nhà tạm cho hộ gia đình chính sách, người có công với cách mạng. Ngày 21/6/2025, tỉnh Thái Bình đã cùng lúc hoàn thành đề án hỗ trợ người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ về nhà ở và đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn. Thái Bình là một trong số ít địa phương có mức hỗ trợ cao nhất cả nước, trong đó hỗ trợ 100 triệu đồng/hộ xây mới nhà, 50 triệu đồng/hộ sửa chữa nhà. Ngoài tiền hỗ trợ từ ngân sách, tỉnh khai thác từ những nguồn vốn hợp pháp khác như: Vốn tự có của gia đình; vốn hỗ trợ của tổ chức, doanh nghiệp, nhà hảo tâm; hỗ trợ của họ hàng, làng xóm; hỗ trợ ngày công lao động,…

Tại vùng đất miền trung nắng lửa Quảng Trị, ông Lê Công Hoan, một bệnh binh thời kỳ chống đế quốc Mỹ ở thôn Vĩnh Tuy 4, xã Quảng Ninh, rất xúc động khi được Nhà nước hỗ trợ xây dựng nhà ở theo diện chính sách người có công với cách mạng. Tỉnh Quảng Bình đã quyết liệt triển khai chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn, trong đó quan tâm ưu tiên các đối tượng có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ, với nhiều cách làm linh hoạt, hiệu quả. Chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng 80 triệu đồng/hộ có nhà xây mới và 40 triệu đồng/hộ sửa chữa nhà.

Tỉnh Quảng Trị cũng tích cực triển khai đề án hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở đối với người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ, phấn đấu hoàn thành trước ngày 27/7. Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đăng Quang cho biết, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cho các gia đình có công với cách mạng và thân nhân các liệt sĩ nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp ủy đảng, chính quyền; sự vào cuộc đồng bộ, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở.