Một nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ nguồn gốc của khoai tây hiện đại, chỉ ra rằng chúng là kết quả của sự lai ghép tự nhiên diễn ra cách đây 9 triệu năm giữa một loài cà chua hoang và một họ hàng xa có tên Etuberosum. Sự kiện này đã tạo ra một loài thực vật mới có khả năng hình thành củ, cơ quan lưu trữ dinh dưỡng giúp cây trồng thích nghi với môi trường lạnh giá dần tại dãy Andes.

Trong công bố trên tạp chí khoa học Cell, một nhóm các nhà sinh học tiến hóa và chuyên gia giải mã gene quốc tế đã trình bày lời giải bất ngờ về nguồn gốc của khoai tây. Họ đã tiến hành phân tích 450 bộ gene từ các giống khoai tây hoang và thuần hóa. Kết quả cho thấy khoảng 14 triệu năm trước, cà chua hoang và Etuberosum từng cùng tách ra từ một tổ tiên chung.

Đến khoảng 9 triệu năm trước, sự lai giống tự nhiên giữa hai nhánh này đã tạo ra loài cây có khả năng mọc củ, tiền thân của khoai tây hiện đại. Etuberosum chỉ gồm 3 loài, có hình dáng hoa và lá giống khoai tây nhưng không mọc củ. Các loài này hiện nay chỉ xuất hiện ở một số nơi biệt lập như đảo Juan Fernández giữa Thái Bình Dương và rừng nhiệt đới ở Chile.

Việc tiến hóa để mọc củ đã giúp khoai tây có lợi thế vượt trội trong môi trường khắc nghiệt, từ đó mở rộng chủng loài và tạo nên sự đa dạng phong phú như ngày nay. Giáo sư Sanwen Huang, chủ tịch Viện Khoa học nông nghiệp nhiệt đới Trung Quốc, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ rằng khám phá gene ẩn sau củ khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới thích nghi tốt hơn với biến đổi khí hậu, sâu bệnh hay khô hạn.

Hiện đã có hơn 100 loài khoai tây hoang mọc củ, dù không phải loài nào cũng ăn được do chứa độc tố. Khoai tây hiện là cây lương thực quan trọng thứ ba toàn cầu, chỉ sau lúa mì và lúa gạo, góp phần vào 80% lượng calo nhân loại tiêu thụ. Hiểu được nguồn gốc tiến hóa của khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới với đặc tính tốt hơn.

Tổ chức Lương nông của Liên Hiệp Quốc (FAO) đã quyết định lấy năm 2008 là Năm quốc tế khoai tây, nhằm tôn vinh giá trị của loại củ này. Khoai tây vẫn là cứu cánh tại nhiều vùng khô hạn, mùa hè ngắn và địa hình cao, nơi mà lúa hay ngô không thể trồng được. Và nguồn gốc kỳ lạ của loài củ này, một sự kết hợp tình cờ giữa hai giống cây chẳng liên quan, lại chính là điều khiến nó đặc biệt.

Thùy Dung, một sinh viên năm cuối, đã chứng minh rằng con đường học tập không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành tốt chương trình trên lớp. Với mong muốn trở thành một giáo viên giỏi trong tương lai, Dung đã sớm trăn trở về những vấn đề thực tiễn trong giảng dạy. Điều này đã thôi thúc cô thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học ‘Phát triển năng lực giao tiếp toán học thông qua việc dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp 5’. Công trình tâm huyết này đã xuất sắc giành giải Ba cấp Khoa, khẳng định sự đầu tư nghiêm túc của Dung cho chuyên môn.

Bên cạnh việc học tập và nghiên cứu, Dung vẫn đảm nhiệm nhiều vai trò trong công tác Hội. Để làm được điều đó, bí quyết của cô nằm ở kỷ luật và xây dựng thời gian biểu thật khoa học. Dung chia sẻ rằng cô luôn cố gắng xác định rõ ưu tiên từng thời điểm để vừa đảm bảo học tập tốt, vừa có thể hết mình với các hoạt động mình yêu thích.

Nghệ thuật chính là không gian để cô tái tạo năng lượng. Với Dung, nhảy múa không chỉ là sở thích mà còn là một dấu ấn riêng. ‘Đó là cách để mình giải toả căng thẳng và truyền năng lượng tích cực’, Thùy Dung cho biết. Chính sự kết hợp giữa tư duy logic của người học Sư phạm và sự bay bổng của người nghệ sĩ đã tạo nên một nữ sinh đa sắc màu và luôn tràn đầy sức sống.

Trước khi trở thành cô cán bộ Hội tự tin, dạn dĩ hiện tại, Thùy Dung từng là một người khá nhút nhát. Chính môi trường Đoàn – Hội đã trở thành ‘lò luyện’ giúp Thùy Dung mạnh dạn hơn, dám nghĩ, dám làm và dám nhận trách nhiệm. Theo Dung, điều quý giá nhất không phải là các kỹ năng, mà là tình người.

Hành trình trưởng thành của Dung được dẫn lối bởi một phương châm sống sâu sắc: ‘Sống chậm lại, suy nghĩ khác đi và yêu thương nhiều hơn’. Cô giải thích rằng ‘sống chậm lại’ là để biết trân trọng những người mình gặp gỡ và lắng nghe chính mình. ‘Suy nghĩ khác đi’ giúp Dung mạnh dạn đổi mới, không ngại thử thách. Việc ‘yêu thương nhiều hơn’ là điều cô học được mỗi ngày ở tập thể.

Những nỗ lực đó đã mang về cho Dung những ‘trái ngọt’ xứng đáng, như Bằng khen của T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam và Danh hiệu ‘Sinh viên 5 tốt’ cấp Tỉnh trong nhiều năm liền. Bạn có thể tìm hiểu thêm về danh hiệu này . Hướng về tương lai, cô ấp ủ ước mơ trở thành một giáo viên giỏi và mở một trung tâm nghệ thuật nhỏ để tiếp tục lan tỏa đam mê vũ đạo của mình.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng vừa nhấn mạnh yêu cầu đối với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong việc tiên phong thực hiện nghiên cứu cơ bản và công nghệ chiến lược. Viện cần tạo ra các bước đột phá nhằm xây dựng một thương hiệu khoa học công nghệ quốc gia vững mạnh.

Trong khuôn khổ nhiệm kỳ 2020-2025, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Viện đã công bố hơn 12.000 công trình khoa học, trong đó có tới 8.400 công trình được đăng載 trên các tạp chí quốc tế uy tín. Bên cạnh đó, Viện cũng nhận được 292 bằng chứng nhận sở hữu trí tuệ, bao gồm 9 bằng độc quyền sáng chế quốc tế. Đáng chú ý, Viện Hàn lâm đã dẫn đầu cả nước về chỉ số chuyển đổi số (DTI) và vinh dự được tổ chức Clarivate trao giải thưởng ‘Dẫn đầu đổi mới sáng tạo khu vực Nam Á và Đông Nam Á’ trong năm 2021-2022.

Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế mà Viện cần khắc phục. Một số lĩnh vực vẫn chưa phát triển đồng đều và chưa bắt kịp được xu hướng công nghệ tiên tiến. Việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn vẫn còn hạn chế. Hơn nữa, công tác thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn còn nhiều khó khăn.

Trong phương hướng phát triển của nhiệm kỳ 2025-2030, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đặt mục tiêu tăng 50% số lượng công bố quốc tế uy tín. Viện cũng đặt kỳ vọng làm chủ 30 công nghệ tiên tiến và tăng 50% số lượng bằng chứng nhận sở hữu trí tuệ. Một mục tiêu đáng chú ý khác là 100% nghiên cứu sinh sẽ có từ 2 công trình nghiên cứu được công bố trên các tạp chí quốc tế trở lên.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng yêu cầu Đảng bộ Viện Hàn lâm tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm. Trước hết, Viện cần xây dựng một Đảng bộ trong sạch, vững mạnh. Bên cạnh đó, Viện cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ chiến lược. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đầu tư vào cơ sở vật chất hiện đại cũng là những nhiệm vụ quan trọng. Viện cần tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia và nhà khoa học, cho phép họ hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh với cơ sở vật chất tốt và không bị hạn chế về nguồn kinh phí.

Trước những yêu cầu đặt ra, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần tiếp tục đoàn kết, hợp tác và sáng tạo để không chỉ đạt được mà còn vượt qua các mục tiêu đã đề ra. Bằng cách tích cực đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động, Viện có thể tiếp tục khẳng định vị trí là một trung tâm nghiên cứu hàng đầu của đất nước.

Ngành Công nghệ sinh học đang nổi lên như một lĩnh vực đầy hứa hẹn và đột phá trong thế kỷ 21, với các ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành như dược, nông nghiệp và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nhiều sinh viên và người lao động trong ngành này thường lo lắng về khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm hoặc phải làm trái ngành.

Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi người học phải có nền tảng học thuật vững chắc, tư duy khoa học sắc bén và khả năng đọc hiểu, tổng hợp và vận dụng kiến thức linh hoạt. Đặc biệt, kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm, sử dụng thành thạo các thiết bị và phần mềm số, khai thác dữ liệu lớn, nắm vững tin sinh học, lập trình cơ bản và ngoại ngữ chuyên ngành là những yếu tố không thể thiếu để hội nhập tri thức toàn cầu.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học còn yếu về kỹ năng thực hành, sử dụng công nghệ số và ngoại ngữ, dẫn đến khó đáp ứng ngay các yêu cầu khắt khe của doanh nghiệp hay viện nghiên cứu hiện đại.

Theo ThS Dương Nhật Linh, giảng viên Khoa Công nghệ sinh học – Trường Đại học Mở TPHCM, quan niệm về khó xin việc trong ngành Công nghệ sinh học cần được nhìn nhận lại một cách toàn diện và thấu đáo. Công nghệ sinh học là ngành đặc thù với tính liên ngành cao, yêu cầu nhân lực không chỉ am hiểu về sinh học, mà còn phải hội tụ tri thức từ nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, hóa học, tự động hóa và quản lý chất lượng.

ThS Linh khuyến nghị sinh viên ngành Công nghệ sinh học cần chủ động trau dồi kiến thức chuyên sâu, ngoại ngữ, kỹ năng số và trải nghiệm liên ngành. Công nghệ sinh học đang ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, những người linh hoạt, sáng tạo và đa năng. Chỉ cần chủ động và sẵn sàng đổi mới, sinh viên ngành Công nghệ sinh học có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực.

Về phía doanh nghiệp, ông Đinh Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ thuật Môi trường Gia Định, cho rằng nỗi lo thất nghiệp của sinh viên công nghệ sinh học phần lớn đến từ tư duy bị động. Ứng viên nổi bật không phải là người có điểm trung bình tích lũy cao nhất mà là người thể hiện được khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ông Tùng nhấn mạnh sự ‘kén chọn’ của doanh nghiệp nằm ở kỹ năng thực tiễn. Sinh viên cần chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, tham gia các dự án nghiên cứu hoặc tự thực hiện các thí nghiệm nhỏ. Việc biết vận hành một hệ thống lên men, kỹ thuật phân lập và định danh vi khuẩn, hay cách phân tích kết quả xét nghiệm có giá trị hơn rất nhiều so với một bảng điểm ‘đỏ chói’.

Theo ông Tùng, sinh viên cần thay đổi góc nhìn từ bị động sang chủ động, hoạch định kế hoạch học tập và hành động cụ thể để đáp ứng nhu cầu thực tế. Cánh cửa cơ hội của ngành Công nghệ sinh học rất rộng, nhưng không tự động mở ra cho mọi người. Nó mở ra cho những ai chủ động trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, kỹ năng thực hành thành thạo, tư duy liên ngành, đặc biệt với công nghệ thông tin và dữ liệu, cùng khả năng ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.

Tóm lại, ngành Công nghệ sinh học đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Sinh viên và người lao động trong ngành cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.