Ngành xây dựng hiện đang đứng trước một thách thức lớn trong việc giảm thiểu tác động môi trường và chủ động hấp thụ, lưu trữ CO2 từ khí quyển. Với mức tiêu thụ năng lượng chiếm khoảng 32% toàn cầu và đóng góp 34% vào tổng lượng phát thải toàn cầu, ngành này cần phải đẩy mạnh các biện pháp giảm phát thải một cách đáng kể. Trong bối cảnh đó, vật liệu xây dựng phát thải âm (carbon-negative materials) đang nổi lên như một giải pháp hứa hẹn giúp giảm thiểu tác động môi trường.

Vật liệu phát thải âm được định nghĩa là những vật liệu có khả năng hấp thụ và lưu trữ nhiều CO2 hơn lượng phát thải trong suốt vòng đời của chúng. Xu hướng này không chỉ là một sự đổi mới công nghệ đơn thuần mà còn phản ánh áp lực từ thị trường tài chính xanh. Các báo cáo về ESG (Environmental, Social and Governance) ngày càng chú trọng đến phát thải embodied carbon trong vật liệu xây dựng. Cơ chế Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) của EU đang tạo ra động lực cho việc giảm phát thải trong sản xuất xi măng và thép, những ngành chiếm tỷ lệ lớn trong tổng lượng phát thải.

Một số công nghệ vật liệu phát thải âm hiện nay bao gồm công nghệ CCU Concrete (Carbon Capture and Utilization), vật liệu composite mycelium, và cát olivine. Công nghệ CCU Concrete tích hợp CO2 được thu giữ vào vật liệu tái chế trong quá trình sản xuất, giúp giảm sự phụ thuộc vào vật liệu nguyên sinh và tạo ra dấu chân carbon âm cho các dự án xây dựng bền vững. Những công nghệ này không chỉ giúp giảm lượng khí thải carbon mà còn mở ra hướng đi mới cho ngành xây dựng trong việc thực hiện các mục tiêu bền vững.

Namun, việc áp dụng vật liệu xây dựng phát thải âm vẫn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể trong quá trình thương mại hóa. Một trong những thách thức chính là chi phí cao, cùng với sự thiếu thống nhất về tiêu chuẩn và định nghĩa trên toàn cầu. Để thúc đẩy sự phát triển của ngành này, các chính phủ cần thiết kế và thực hiện các chính sách khuyến khích phù hợp, nhằm hỗ trợ việc nghiên cứu, phát triển và áp dụng rộng rãi các loại vật liệu này.

Cơ hội thương mại hóa đang mở ra thông qua các kênh tài chính xanh. UNEP FI ghi nhận sự gia tăng đáng kể trong các cải cách chính sách và quy định trên toàn thế giới, với nhiều quốc gia thiết lập các khung tài chính net-zero. Thị trường CBAM mở rộng cũng tạo động lực đầu tư vào vật liệu carbon-negative, cho thấy tiềm năng phát triển của ngành này trong tương lai.

Ở Việt Nam, quốc gia đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26, và đang thiết lập các chương trình quốc gia bao gồm Chiến lược Tăng trưởng Xanh và một số kế hoạch thực hiện liên quan. Việc cập nhật NDC 3.0 vào năm 2025 sẽ giúp Việt Nam tích hợp các mục tiêu giảm phát thải carbon trong ngành xây dựng vào chiến lược khí hậu quốc gia, góp phần vào nỗ lực toàn cầu trong việc chống biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh ngành xây dựng đang chuyển dịch sang hướng phát triển bền vững, vật liệu xây dựng phát thải âm đang trở thành một phần quan trọng trong chiến lược giảm phát thải toàn cầu. Với sự hỗ trợ từ chính sách và sự phát triển của công nghệ, ngành này hứa hẹn sẽ đóng góp đáng kể vào việc giảm thiểu tác động môi trường của ngành xây dựng.

Ngày 24 tháng 7, Công ty cổ phần Nhựa tái chế Stavian, một thành viên của Tập đoàn Stavian, đã chính thức nhận được giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường của tập đoàn.

Tổ hợp tái chế nhựa Stavian được trang bị công nghệ tái chế hiện đại và thân thiện với môi trường, với mục tiêu giảm thiểu phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng và nguồn nước. Dự án này cũng được thiết kế để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thương hiệu tiêu dùng nhanh hàng đầu tại Mỹ và châu Âu. Với mức độ tự động hóa cao, tổ hợp này sẽ có khả năng tái chế hàng trăm triệu chai nhựa sau tiêu dùng mỗi năm.

Trong giai đoạn đầu, tổ hợp tái chế nhựa Stavian sẽ có công suất dự kiến khoảng 17.000 tấn mỗi năm, với mục tiêu tái chế chai nhựa PET sau tiêu dùng thành hạt nhựa rPET chất lượng cao. Sản phẩm này sẽ đạt tiêu chuẩn sử dụng trong ngành đóng chai thực phẩm và sẽ được cung cấp cho các tập đoàn đa quốc gia và thương hiệu lớn trong ngành nước giải khát, bao bì. Điều này không chỉ góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam mà còn hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái phân loại – thu gom – xử lý rác thải nhựa.

Dự kiến vận hành trong quý I năm 2027, tổ hợp tái chế nhựa Stavian sẽ tạo ra nguồn nguyên liệu ổn định, góp phần thay thế nhựa nguyên sinh nhập khẩu. Đồng thời, dự án này cũng sẽ khuyến khích tái chế trong cộng đồng và hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái phân loại – thu gom – xử lý rác thải nhựa. Với việc xử lý hàng trăm triệu chai nhựa sau tiêu dùng tại Việt Nam mỗi năm, tổ hợp này dự kiến sẽ góp phần giảm phát thải hơn 30.000 tấn CO₂ tương đương mỗi năm so với việc sử dụng nhựa nguyên sinh.

Thông tin về dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian có thể được tìm hiểu thêm tại trang web chính thức của Tập đoàn Stavian. Việc đầu tư vào công nghệ tái chế thân thiện với môi trường và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn thể hiện cam kết của Stavian trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, nhiều công ty đã bắt đầu thực hiện những bước đi cụ thể để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Trong ngành bán lẻ, Trung tâm Bách hóa Tổng hợp và Siêu thị AEON Xuân Thủy đã triển khai dịch vụ cho thuê túi môi trường, giúp giảm thiểu việc sử dụng túi nilon. Trong năm 2024, dịch vụ này đã ghi nhận 22.000 lượt thuê. Khách hàng có thể thuê túi tái chế với giá 5.000 đồng và được hoàn tiền 100% khi trả lại túi.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp sản xuất cũng đang ứng dụng đổi mới công nghệ để xanh hóa quy trình sản xuất. Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau đã chủ động nghiên cứu chế tạo sản phẩm đa chức năng, giúp tiết kiệm chi phí cho nông dân và giảm thiểu sự ảnh hưởng đến môi trường.

Theo khảo sát của Ban IV, có 48,7% doanh nghiệp cho rằng việc giảm phát thải và chuyển đổi xanh là cần thiết hoặc rất cần thiết. Điều này cho thấy nhận thức đang dần thay đổi trong cộng đồng doanh nghiệp.

Chuyển đổi xanh không còn là xu hướng, mà đang trở thành tiêu chuẩn mới trong phát triển kinh tế. Dù còn nhiều thách thức về chi phí và công nghệ, nhưng sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng, thay đổi và hợp tác là tín hiệu tích cực cho một tương lai tăng trưởng xanh – bền vững – có trách nhiệm.

Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế, cho rằng chuyển đổi xanh là một quá trình tất yếu, không chỉ là câu chuyện cam kết chính trị của các quốc gia, mà còn là câu chuyện của thị trường và đòi hỏi từ người tiêu dùng.

Ông Frederick Teo, CEO Gen Zero, Tập đoàn Temasek Holdings, Singapore, nhận định rằng Việt Nam có tiềm năng lớn để khử carbon và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và năng lượng.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) đã ra mắt một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu nhằm hỗ trợ các nhà đầu tư trong việc điều hướng danh mục đầu tư của họ phù hợp với các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Khuôn khổ này được giới thiệu trong Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London và cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư để lựa chọn các chiến lược đầu tư vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa góp phần hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu này tập trung vào việc mở rộng các công nghệ và tài sản giúp cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này khác biệt với các chiến lược khí hậu thông thường chỉ tập trung vào giảm phát thải của danh mục đầu tư. Khung hướng dẫn này bao gồm hai trụ cột chính. Thứ nhất, nó cung cấp các khái niệm nền tảng để phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG hoặc thích ứng. Thứ hai, nó đưa ra các tiêu chí đánh giá áp dụng cho mọi loại tài sản, bao gồm bốn yếu tố chính: luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định.

Những tiêu chí này giúp đảm bảo rằng các khoản đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp. Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, cho biết khung hướng dẫn này mở ra con đường để các nhà đầu tư xác định các chiến lược vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa có chủ đích xây dựng danh mục đầu tư thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu.

Với cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp. Khung hướng dẫn này đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh mà không cần kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường.

Đại diện của GIIN nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần vượt qua những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất, tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc huy động vốn và nguồn lực để chống lại biến đổi khí hậu và hướng tới một tương lai bền vững.

GIIN hy vọng rằng khuôn khổ này sẽ trở thành một công cụ hữu ích cho các nhà đầu tư trên toàn cầu, giúp họ đưa ra quyết định đầu tư thông minh và có trách nhiệm với môi trường. Bằng cách áp dụng khuôn khổ này, các nhà đầu tư có thể đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng một tương lai bền vững cho tất cả.

Tiêu thụ năng lượng một cách hiệu quả và hợp lý không chỉ giúp giảm thiểu gánh nặng tài chính cho các doanh nghiệp và người dân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường sống của chúng ta. Dựa trên những thông tin từ Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 (VNEEP3), vẫn còn rất nhiều tiềm năng để tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp.

Giả sử chỉ với hơn 3.000 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trên cả nước, với mức tiêu thụ điện năng lên đến hơn 80 tỷ kWh mỗi năm, nếu chúng ta có thể thực hiện tiết kiệm tối thiểu 2% điện năng mỗi năm, điều này sẽ dẫn đến việc tiết kiệm khoảng 1,6 tỷ kWh. Số liệu này tương đương với hơn 3.200 tỷ đồng chi phí tiền điện hàng năm. Ông Đặng Hải Dũng, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương, đã nhấn mạnh rằng tiết kiệm năng lượng và tiết kiệm điện là những giải pháp cấp thiết và đem lại hiệu quả trong cả ngắn hạn và dài hạn. Những giải pháp này không chỉ giúp giảm áp lực cung ứng năng lượng mà còn bảo vệ môi trường và tăng cường an ninh năng lượng quốc gia, điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nguồn cung năng lượng toàn cầu đang tiềm ẩn nhiều bất ổn.

Ngày 18/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, dự kiến có hiệu lực từ 1/1/2026. Luật sửa đổi bao gồm nhiều quy định mới, khẳng định vai trò quan trọng của tiết kiệm năng lượng trong phát triển kinh tế – xã hội và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Ông Nguyễn Đình Hiệp, Chủ tịch Hội sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, cho biết một trong những điểm mới quan trọng là tăng cường trách nhiệm của địa phương, các bộ ngành, cũng như tăng cường chế tài xử phạt. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả nay đã trở thành một chỉ tiêu trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội quốc gia, tỉnh, thành phố và cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm.

Trong khuôn khổ của một hội thảo gần đây, đại diện từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Trường Đại học Điện lực đã chia sẻ về một số giải pháp đã triển khai thành công, những giải pháp này đã đóng góp đáng kể vào kết quả tiết kiệm điện trong những năm gần đây. Trong thời gian tới, Chính phủ dự kiến sẽ xây dựng cơ chế khuyến khích và hỗ trợ để thúc đẩy ứng dụng quá trình chuyển đổi phù hợp với cuộc cách mạng công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến công nghiệp. đặc biệt là đổi mới sáng tạo trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Tại một buổi tập huấn dành cho các phóng viên, nhà báo, họ đã được trang bị kỹ năng tác nghiệp báo chí trong lĩnh vực năng lượng. Những kỹ năng này bao gồm cách khai thác và sử dụng thuật ngữ kỹ thuật, xây dựng câu chuyện và góc nhìn mới để tiếp cận bạn đọc. Mục tiêu của những kỹ năng này là góp phần thay đổi nhận thức và hình thành thói quen tiết kiệm năng lượng ở mọi người, từ đó đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.