Ngày 1/8/2020, Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, mở ra một chương mới trong quan hệ hợp tác kinh tế thương mại giữa Việt Nam và EU. Sau 5 năm thực thi, EVFTA đã mang lại những lợi ích rõ ràng và thiết thực cho doanh nghiệp hai bên.

Theo cam kết trong EVFTA, hiệp định sẽ loại bỏ hầu hết các rào cản thuế quan, ngoại trừ một số mặt hàng áp dụng hạn ngạch thuế quan miễn thuế. Về phía EU, cam kết xóa bỏ thuế quan ngay khi EVFTA có hiệu lực đối với hàng hóa của Việt Nam thuộc 85,6% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Trong vòng 7 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, EU cam kết xóa bỏ 99,2% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU.

Đối với 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, bao gồm một số sản phẩm gạo, ngô ngọt, tỏi, nấm, đường và các sản phẩm chứa hàm lượng đường cao, EU cam kết mở cửa cho Việt Nam theo hạn ngạch thuế quan (TRQs) với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%. Về thuế xuất khẩu của Việt Nam, Việt Nam cam kết xóa bỏ hầu hết các loại thuế xuất khẩu đối với hàng hóa xuất sang EU.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở EU sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường Việt Nam với gần 100 triệu người tiêu dùng, đặc biệt là tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh. Báo cáo Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) quý II/2025 do Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp xác định ưu đãi thuế quan là lợi ích nổi bật của EVFTA đã tăng vọt từ 29% trong quý II/2024 lên đến 61% trong quý II/2025.

Một số doanh nghiệp đã có thể định lượng lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, mức tăng trung bình được ghi nhận vào lợi nhuận ròng là 8,7% – với một số doanh nghiệp báo cáo con số ấn tượng lên tới 25%. Cũng theo báo cáo này, sau 5 năm thực thi và tận dụng EVFTA, có đến 98,2% doanh nghiệp châu Âu tham gia khảo sát cho biết họ đã biết đến EVFTA và gần một nửa trong số đó báo cáo rằng hiệp định mang lại lợi ích từ mức trung bình đến đáng kể.

Đáng chú ý, không chỉ các tập đoàn lớn được hưởng lợi mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) cũng đang khai thác tốt các ưu đãi từ hiệp định. EVFTA không chỉ là một thỏa thuận về thuế quan mà còn là nền tảng cho sự hài hòa về tiêu chuẩn và thịnh vượng bền vững. Hiệp định đã củng cố lòng tin, thúc đẩy thương mại và mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai phía.

Tuy nhiên, để tiếp tục tận dụng các ưu đãi từ EVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuyển mình thích ứng với nhu cầu ngày càng tăng từ thị trường EU đối với sản phẩm bền vững. Việt Nam có nhiều lợi thế khai thác từ nguồn nguyên liệu phong phú đến cam kết mạnh mẽ với phát triển xanh, cũng như đảm bảo tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội.

Ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương nhấn mạnh, EU là thị trường tốt, thị trường tiềm năng, với tiêu chuẩn thị trường cao nhưng vấn đề quan trọng là xuất khẩu sang EU đem lại giá trị cao. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đang xuất khẩu tốt sang thị trường này.

Bộ Công Thương đang tiếp tục triển khai xây dựng Đề án hệ sinh thái kết nối các chủ thể doanh nghiệp lại với nhau và không chỉ có sự hỗ trợ từ cơ quan địa phương, cơ quan Trung ương, mà cả sự hỗ trợ của hiệp hội logistics, ngân hàng, đơn vị tư vấn… Khi có hệ sinh thái, các sản phẩm rất dễ truy xuất nguồn gốc.

Trong chiến lược phát triển dài hạn, việc tận dụng tối đa các FTA được xác định là chìa khóa then chốt giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng, thu hút đầu tư và củng cố vị thế trên trường quốc tế.

Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và đáng chú ý là hiệp định này đã đóng vai trò quan trọng như một đòn bẩy giúp tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và Italy một cách ấn tượng. Hiệp định đã tạo ra những cơ hội mới trong việc mở rộng thị trường xuất nhập khẩu và nâng cao hợp tác trong các lĩnh vực như công nghệ, năng lượng xanh và thời trang.

Theo đánh giá của bà Dương Phương Thảo, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp hai quốc gia vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Số liệu thống kê cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD vào năm 2020 lên 6,91 tỷ USD vào năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy đã tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD.

Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Italy có tăng trưởng vượt bậc, bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. Hiệp định EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.

Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với những thách thức như ‘thẻ vàng’ IUU, hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy do các vấn đề về kiểm soát và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Hơn nữa, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu có thể ảnh hưởng đến độ tươi ngon và tính cạnh tranh về giá của sản phẩm.

Để khắc phục những rào cản này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU, đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc. Việc nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững giữa Việt Nam và Italy, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Italy sẽ tiếp tục là đối tác quan trọng trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao.

Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của EVFTA, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong các lĩnh vực như máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Việc nâng cấp công nghiệp hỗ trợ sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu, tăng cường giá trị gia tăng trong nước.

Hợp tác với các viện thiết kế hàng đầu của Italy, đặc biệt tại Milan, sẽ giúp Việt Nam phát triển các sản phẩm có giá trị cao, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao cũng là những yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Một thách thức lớn mà Việt Nam đang phải đối mặt là việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong các ngành như nông sản và dệt may.

Do đó, để duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy, Việt Nam cần tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững. Tận dụng các cơ hội từ EVFTA và nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ giúp Việt Nam vững bước trên con đường phát triển kinh tế trong giai đoạn mới.

Thủ tướng Đức, Friedrich Merz, vào ngày 19-7 vừa qua, đã lên tiếng về triển vọng gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine. Theo ông Merz, việc Ukraine gia nhập EU có thể sẽ không thể diễn ra trong chu kỳ ngân sách hiện tại của khối, kéo dài đến năm 2034.

Ông Merz cũng nhấn mạnh rằng quá trình kết nạp Ukraine vào EU chỉ có thể được xúc tiến sau khi cuộc chiến tại Ukraine kết thúc. Hiện tại, ưu tiên hàng đầu là làm mọi thứ có thể để chấm dứt cuộc chiến này. Sau đó, việc tái thiết Ukraine sẽ được tiến hành. Quá trình tái thiết này dự kiến sẽ kéo dài vài năm và có thể nằm ngoài triển vọng tài chính trung hạn hiện tại của EU.

Ukraine đã đặt mục tiêu gia nhập EU như một ưu tiên quốc gia từ năm 2019 và chính thức nộp đơn xin gia nhập vào năm 2022. Cuối năm đó, Kiev đã được cấp tư cách ứng viên. Tuy nhiên, quá trình gia nhập EU đòi hỏi sự nhất trí tuyệt đối từ toàn bộ 27 quốc gia thành viên.

Một số quốc gia trong khối, bao gồm Hungary, Slovakia và Ba Lan, đã bày tỏ sự phản đối việc kết nạp Ukraine ngay lúc này. Lý do chính là do lo ngại về các thể chế và nền kinh tế của Ukraine chưa đáp ứng đủ chuẩn của EU. Điều này cho thấy rằng con đường để Ukraine gia nhập EU vẫn còn nhiều thách thức và cần thời gian để giải quyết.

Trong bối cảnh hiện tại, khi cuộc chiến tại Ukraine vẫn đang tiếp diễn, việc tập trung vào việc chấm dứt xung đột và tái thiết đất nước sẽ là ưu tiên hàng đầu. Sau khi hòa bình được thiết lập, quá trình cải cách và chuẩn bị để gia nhập EU sẽ có thể được xúc tiến một cách thuận lợi hơn.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng việc Ukraine tiếp tục theo đuổi mục tiêu gia nhập EU cho thấy sự quyết tâm của quốc gia này trong việc hội nhập vào cộng đồng châu Âu. Sự hỗ trợ và kiên nhẫn từ cộng đồng quốc tế sẽ đóng một vai trò quan trọng trong hành trình của Ukraine hướng tới mục tiêu này.

Link nguồn từ website Chính phủ

Financial Times vừa đưa tin, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra yêu cầu cứng rắn hơn trong đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu (EU). Ông Trump yêu cầu cấp dưới áp thuế quan ít nhất 15-20% lên hàng hóa nhập khẩu từ EU.

Yêu cầu này được đưa ra sau nhiều tuần đàm phán về một thỏa thuận khung giữa hai bên. Ngoài ra, ông Trump cũng muốn giữ nguyên mức thuế ngành 25% đối với ô tô nhập khẩu từ EU. Nếu được áp dụng, thuế quan của Mỹ sẽ được áp lên 380 tỷ EUR hàng hóa hàng năm từ EU, trong tổng số 532 tỷ EUR xuất sang Mỹ.

Mỹ hiện là thị trường đơn lẻ lớn nhất của khối này, chiếm đến 1/5 xuất khẩu của khu vực. Đàm phán thương mại giữa hai bên dường như đã đình trệ khi hạn chót 1/8 do chính quyền Trump đề ra sắp kết thúc.

EU vẫn hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận tương tự như Anh đã có với Mỹ, trong đó quy định mức thuế quan tối thiểu 10% và miễn thuế đối với một số ngành hàng. Tuy nhiên, ông Maroš Šefčovič, Cao ủy thương mại của EU, đã đưa ra đánh giá bi quan với đại sứ của 27 nước thành viên về tiến trình đàm phán.

Một quan chức Mỹ cho biết, chính quyền Trump muốn mức thuế đối ứng cao hơn 10% trong trường hợp hai nền kinh tế lớn đạt được một thỏa thuận. Nếu ông Trump nhất quyết muốn áp thuế đối ứng từ 15-20%, mức thuế đó sẽ vẫn cao như khi hai bên bắt đầu đàm phán vào đầu tháng 4 và có thể buộc Brussels phải trả đũa.

Một quan chức khác cho biết “tâm trạng (của khối) đã thay đổi rõ rệt” theo hướng ủng hộ trả đũa. Tổng thống Mỹ thường xuyên bày tỏ không hài lòng với mức thâm hụt thương mại hàng hóa 198 tỷ EUR (tương đương 231 tỷ USD) với EU.

Các quan chức EU lập luận rằng thương mại giữa 2 bên cân bằng hơn nhiều nếu tính đến cả các dịch vụ và thương mại. Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan thực thi chính sách thương mại của EU, đã đề xuất gói trả đũa trị giá 72 tỷ EUR lên hàng hóa Mỹ, bao gồm máy bay Boeing và rượu whisky nếu đàm phán đổ vỡ.

EU dự kiến hoãn gói trả đũa trị giá 21 tỷ EUR lên hàng nhập khẩu từ Mỹ cho đến đầu tháng sau. Cuối tuần trước, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen kêu gọi hai bên đưa ra giải pháp cho tranh chấp thương mại thông qua đàm phán.

Phát biểu trong một cuộc họp báo, bà Simson nói: “Ủy ban sẵn sàng đình chỉ kích hoạt giới hạn giá trần nếu phân tích từ Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Cơ quan Chứng khoán và Thị trường Châu Âu (ESMA) và Cơ quan Hợp tác Năng lượng (ACER) cho thấy rủi ro lớn hơn lợi ích”.

Trước đó, Bộ trưởng Năng lượng các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất mức trần giá khí đốt là 180 euro/MWh  (megawatt giờ), áp dụng từ giữa tháng 2/2023. Mức giới hạn giá trên dự định sẽ kéo dài trong một năm và được kích hoạt khi giá tiêu chuẩn châu Âu đối với khí đốt tự nhiên vượt quá mức 180 euro/MWh trong 3 ngày liên tiếp. Cơ chế này nhằm đối phó với giá khí đốt tăng cao ở châu Âu khiến các chính phủ EU lo lắng.

Nghị viện châu Âu đang rung chuyển bởi vụ bê bối tham nhũng của Phó chủ tịch EP thuộc đảng Xã hội và Dân chủ Hy Lạp (Pasok) Eva Kaili. Bà Kaili đã bị cảnh sát bắt giữ. Là cựu dẫn chương trình tin tức nổi tiếng ở Hy Lạp và cũng là một trong những nữ nghị sĩ quyến rũ của Brussels, bà Kaili từng được biết đến là một trong những người ủng hộ Qatar mạnh mẽ nhất. 

Giờ đây, các nhà điều tra Bỉ đang xem xét cáo buộc Qatar và Maroc đã tìm cách gửi “số tiền đáng kể” và “quà tặng quan trọng” cho các quan chức “có vị trí chính trị hoặc chiến lược quan trọng” tại EP để gây ảnh hưởng đến các quyết định của cơ quan này.

Chưa rõ bà Kaili có liên quan thế nào đến vụ việc trên, nhưng các nhân viên điều tra đã tịch thu tổng cộng 1,5 triệu euro tiền mặt trong các cuộc khám xét một số nơi liên quan đến bà Kaili và những người khác bị bắt. Đảng Pasok đã khai trừ bà Kaili vì bị điều tra tham nhũng.

Vụ bê bối gây chấn động EP diễn ra sau những chỉ trích kéo dài ở EU về việc Qatar đăng cai tổ chức giải đấu bóng đá lớn nhất hành tinh World Cup 2022. Vụ bê bối cũng dẫn đến việc Qatar bị đình chỉ quyền tiếp cận EP. 

Chính phủ Qatar đã phủ nhận mọi cáo buộc liên quan, cho rằng họ bị phân biệt đối xử và nhấn mạnh Qatar không phải là bên duy nhất có tên trong cuộc điều tra. Nhà chức trách Qatar nhấn mạnh: “Bất kỳ mối liên quan nào của Chính phủ Qatar với những tuyên bố trên cũng đều là vô căn cứ và sai lệch nghiêm trọng”.

Theo trang Financial Times, nhà ngoại giao cấp cao của Qatar cảnh báo rằng việc EU xử lý vụ bê bối tham nhũng gây rúng động EP có nguy cơ “ảnh hưởng tiêu cực” đến vấn đề hợp tác an ninh và các cuộc thảo luận về an ninh năng lượng toàn cầu giữa khối này với quốc gia vùng Vịnh giàu khí đốt.

Ông Cinzia Bianco, nhà nghiên cứu về châu Âu và vùng Vịnh tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu (ECFR), cũng nhận định vụ bê bối có thể có tác động trì hoãn mọi động thái hướng tới quan hệ đối tác năng lượng trong tương lai giữa EU và Qatar.

Tuy nhiên, nhà ngoại giao nắm rõ vấn đề này khẳng định Qatar sẽ không đe doạ cắt nguồn cung khí tự nhiên hoá lỏng (LNG) cho châu Âu, hay chính trị hoá hoạt động xuất khẩu khí đốt. 

Vị quan chức Qatar bình luận quyết định áp đặt hạn chế không công bằng trước khi quy trình pháp lý kết thúc sẽ gây cản trở việc đối thoại và hợp tác giữa EU và Qatar, ảnh hưởng tiêu cực đến vấn đề hợp tác an ninh khu vực, cũng như các cuộc thảo luận đang diễn ra quanh vấn đề tình trạng thiếu hụt năng lượng và an ninh năng lượng toàn cầu.

“Qatar có mối quan hệ bền chặt và lâu dài với nhiều quốc gia trong EU và chúng tôi bày tỏ lòng biết ơn tới những người đã thể hiện cam kết của họ đối với các mối quan hệ này trong làn sóng tấn công hiện nay nhằm vào đất nước chúng tôi”, nhà ngoại giao quốc gia Vùng Vịnh nói thêm.

Theo nguồn thạo tin, các quan chức ở Doha cũng đang chuẩn bị xem xét lại các mối quan hệ với các quốc gia châu Âu, sau khi hàng loạt các phương tiện truyền thông đưa tin tiêu cực và những tuyên bố chỉ trích từ một số chính trị gia. 

Qatar là nhà xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới và đã tìm cách xây dựng danh tiếng là nhà cung cấp ổn định và đáng tin cậy. Các quan chức Qatar khẳng định quốc gia này chưa từng lạm dụng vai trò then chốt của mình trên thị trường khí đốt toàn cầu để đạt được lợi ích về mặt ngoại giao.

Một trong những minh chứng rõ ràng nhất là khi hứng chịu lệnh cấm vận kinh tế gây thiệt hại nặng nề bởi bộ tứ nước láng giềng, bao gồm cả Abu Dhabi, Doha đã không làm gián đoạn nguồn cung cấp khí đốt của nước này cho Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất.

Hơn nữa, vị thế của Qatar trên thị trường khí đốt toàn cầu đã tăng lên sau cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột Nga – Ukraine. Khi đó, các chính phủ châu Âu đã tìm đến quốc gia này để tìm kiếm giải pháp thay thế cho năng lượng Nga.