Cây dừa cạn, một loài thực vật quen thuộc ở Việt Nam, không chỉ được biết đến với giá trị cảnh quan mà còn là nguồn dược liệu quý cho ngành y dược hiện đại. Đặc biệt, hoạt chất từ rễ cây dừa cạn đã được chứng minh có khả năng chống ung thư hiệu quả.

Các nhà khoa học tại Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao đã nghiên cứu và hoàn thiện quy trình nhân nuôi và chiết tách alkaloid từ rễ cây dừa cạn. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng rộng rãi nguồn dược liệu tự nhiên này trong sản xuất dược phẩm.

Tiềm năng của cây dừa cạn trong điều trị ung thư

Dừa cạn (Catharanthus roseus) là một loài cây dược liệu phổ biến ở Việt Nam, được sử dụng trong y học cổ truyền và hiện đại để điều trị nhiều loại bệnh, bao gồm cả ung thư. Thành phần dược tính quan trọng nhất trong dừa cạn là nhóm vinca alkaloid, có khả năng ức chế sự phân chia tế bào ung thư.

Các hoạt chất như vinblastine và vincristine đã được sử dụng rộng rãi trong điều trị ung thư và đang ngày càng thu hút sự quan tâm từ giới nghiên cứu cũng như doanh nghiệp dược phẩm. Nghiên cứu này tập trung vào việc nhân nuôi sinh khối rễ tơ dừa cạn và chiết tách alkaloid bằng công nghệ hiện đại.

Quy trình nghiên cứu và kết quả

Nhóm nghiên cứu đã xây dựng quy trình nhân nuôi sinh khối rễ tơ dừa cạn bằng hệ thống bioreactor và chiết tách alkaloid bằng CO₂ siêu tới hạn. Kết quả cho thấy, dòng rễ tơ dừa cạn mã VIN002 là vật liệu thích hợp nhất với hàm lượng vinca alkaloid đạt trung bình 10,3 mg/g khối lượng khô.

Ở điều kiện nuôi cấy tối ưu, sinh khối rễ thu được đạt hàm lượng alkaloid 24,15 mg/g sinh khối khô và năng suất trung bình đạt 13,54 mg/g sinh khối tươi. Điều kiện chiết tối ưu được xác định là ở nhiệt độ 45°C, áp suất 25 MPa và nồng độ cồn 7%.

Quy trình này không chỉ cho phép sản xuất dược phẩm với chất lượng cao mà còn đảm bảo an toàn sinh học và thân thiện với môi trường. Việc làm chủ quy trình nhân nuôi rễ tơ và tách chiết alkaloid từ dừa cạn mở ra một hướng phát triển mới cho ngành dược liệu Việt Nam.

Ứng dụng và triển vọng

Các sản phẩm từ nghiên cứu này có thể ứng dụng ngay vào việc phát triển thuốc hỗ trợ điều trị ung thư, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, hoặc nguyên liệu cho các sản phẩm hóa mỹ phẩm có nguồn gốc tự nhiên. Với khả năng mở rộng quy mô sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm, công nghệ này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều giá trị cho ngành y dược Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở việc hoàn thiện quy trình kỹ thuật, kết quả nghiên cứu còn là tiền đề cho các nghiên cứu sâu hơn về cải tiến giống, tối ưu hóa điều kiện nuôi cấy và phát triển thêm các dòng sản phẩm mới từ alkaloid thiên nhiên.

Cây Hải Kim Sa – nguồn dược liệu quý cho sức khỏe

GD&TĐ – Loài cây hoang dã Hải Kim Sa đã được các nhà khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng nghiên cứu và xác nhận có tiềm năng kháng khuẩn và kháng nấm, mở ra hướng đi mới trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn và nhiễm nấm trên da.

Ứng dụng tiềm năng trong điều trị nhiễm khuẩn

Trong bối cảnh tình trạng kháng thuốc kháng sinh và kháng nấm ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển, việc tìm kiếm những nguồn dược liệu tự nhiên có hoạt tính sinh học mạnh đang được giới khoa học đặc biệt quan tâm. Hải Kim Sa, hay còn gọi là bòng bong, là một loài dương xỉ mọc hoang nhiều nơi ở Việt Nam, đã được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị viêm thận, viêm bàng quang, tiêu chảy và nhiễm trùng da.

Dân gian cũng thường giã nát lá tươi đắp ngoài da để trị các vết viêm da nhẹ, cho thấy cây có thể có hoạt tính kháng khuẩn tự nhiên. Dựa trên kinh nghiệm này, nhóm tác giả ở Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (TPHCM) đã nghiên cứu, xác định khả năng kháng khuẩn và kháng nấm của cao chiết lá Hải Kim Sa.

Vi khuẩn gram dương Staphylococcus aureus và vi khuẩn gram âm Pseudomonas aeruginosa là những tác nhân phổ biến gây nên nhiều loại nhiễm trùng nghiêm trọng như viêm da, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm van tim. Trong khi đó, nấm Candida albicans là nguyên nhân chính gây nhiễm trùng da, tiêu hóa và máu, đặc biệt nguy hiểm đối với bệnh nhân có hệ miễn dịch suy giảm.

Khả năng kháng khuẩn vượt trội của Hải Kim Sa

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành chiết xuất lá Hải Kim Sa thu hái tại Long An bằng ethanol 70% để thu được cao toàn phần (TP). Phần cao TP này tiếp tục được phân đoạn bằng các dung môi khác nhau, cho ra các cao chiết tương ứng. Các mẫu cao chiết này sau đó được đem thử nghiệm khả năng ức chế ba chủng vi sinh vật gây bệnh bằng hai phương pháp phổ biến.

Kết quả cho thấy cao toàn phần (TP) thể hiện khả năng ức chế Staphylococcus aureus cao nhất với MIC 78,125 µg/mL – mức hiệu quả cao đối với một dược liệu tự nhiên. Cao CF (chiết bằng chloroform) thể hiện hoạt tính mạnh nhất đối với Pseudomonas aeruginosa. Đối với nấm Candida albicans, cao TP tiếp tục chứng minh hiệu quả với vùng ức chế 12,67 mm và MIC 156,25 µg/mL.

Kết quả phân tích thành phần hóa thực vật của cao TP cho thấy có sự hiện diện của các nhóm chất nổi bật như carotenoid, polyphenol, flavonoid, saponin, alkaloid và coumarin – đều là những chất đã được chứng minh có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm.

Với những kết quả tích cực trong thử nghiệm in vitro, nhóm nghiên cứu khẳng định Hải Kim Sa là nguồn dược liệu tiềm năng để phát triển các sản phẩm chăm sóc da, hỗ trợ điều trị nhiễm khuẩn và nhiễm nấm ngoài da. Tuy nhiên, các tác giả cũng nhấn mạnh cần thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn, đặc biệt là các thử nghiệm lâm sàng, để đánh giá độ an toàn và hiệu quả thực tế của các sản phẩm từ Hải Kim Sa.

Keo ong đã được chứng minh là một nguyên liệu quý giá trong việc hỗ trợ quá trình làm lành vết thương ngoài da nhờ đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa.

Màng hydrogel chứa keo ong là một sản phẩm tiềm năng trong lĩnh vực y học và mỹ phẩm, được nghiên cứu và phát triển bởi nhóm các nhà khoa học từ Trường Đại học Nguyễn Tất Thành và Trường Đại học Tôn Đức Thắng.

Hoạt chất thiên nhiên từ keo ong

Keo ong là một hỗn hợp nhựa thực vật được ong mật thu thập để bảo vệ tổ ong. Thành phần của keo ong rất đa dạng nhưng thường chứa nhiều polyphenol, flavonoid và acid phenolic, những hoạt chất có giá trị sinh học cao.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng keo ong có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa, giúp hỗ trợ quá trình tái tạo mô và làm lành vết thương.

Trong nghiên cứu này, màng hydrogel chứa keo ong được tạo ra bằng cách kết hợp keo ong Brazil với Hydroxypropyl methylcellulose (HPMC), một loại polymer thân thiện với da.

Phân tích hóa học cho thấy keo ong mẫu 1902 có độ ẩm 70,17% và hàm lượng acid phenolic lên tới 111,05 mg/g, cho thấy hiệu quả sinh học tương đối mạnh.

Khả năng kháng khuẩn và an toàn của màng hydrogel chứa keo ong

Các thử nghiệm đã chứng minh rằng màng hydrogel chứa keo ong có khả năng kháng khuẩn cao đối với các chủng vi khuẩn phổ biến trong nhiễm trùng da.

Đặc biệt, nồng độ keo ong 8% và 10% cho thấy hiệu quả kháng khuẩn rõ rệt, với vòng ức chế lớn nhất lên tới 25 mm đối với các chủng MSSA và MRSA.

Ngoài ra, thử nghiệm kích ứng da trên thỏ cho thấy không có dấu hiệu kích ứng nào trong 72 giờ sau khi tiếp xúc, chứng minh độ an toàn cao của sản phẩm.

Với đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và kháng khuẩn rõ rệt, cùng với độ an toàn cao, hydrogel chứa keo ong có tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ điều trị vết thương ngoài da và các ứng dụng khác trong lĩnh vực y học và mỹ phẩm.

Huệ đá lá nhỏ – nguồn dược liệu quý cho sức khỏe nam giới

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các hợp chất từ huệ đá lá nhỏ như β-sitosterol, pumilasie A và C, Octacosanol, 1-Docosene, 1-Nonacosene… có khả năng chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ bảo vệ tế bào và tăng cường sinh lý nam giới.

Ứng dụng huệ đá lá nhỏ trong hỗ trợ sinh lý nam

Đề tài nghiên cứu “Phát triển mô hình trồng cây dược liệu huệ đá lá nhỏ tạo sản phẩm bảo vệ sức khỏe tại huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông” do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển công nghệ cao thực hiện từ năm 2021 đến tháng 3/2024 đã đạt được nhiều kết quả đáng chú ý.

Nghiên cứu đã thu thập và phân tích di truyền 5 mẫu huệ đá lá nhỏ từ các khu rừng tự nhiên tại Đắk Nông. Kết quả cho thấy mức độ tương đồng gen đạt 99,36% so với loài Peliosanthes macrostegia, khẳng định rõ ràng về loài cũng như tính đặc hữu.

Mô hình trồng xen canh dưới tán cây ăn quả như bơ và sầu riêng cho kết quả tích cực. Huệ đá lá nhỏ phát triển tốt nhất trên đất đỏ bazan, với điều kiện tơi xốp, giàu dinh dưỡng và giữ ẩm tốt.

Quá trình nhân giống bằng cách tách nhánh từ cây mẹ cho tỉ lệ nảy mầm cao, lên đến 93%, khi sử dụng giá thể là đất và trấu hun theo tỉ lệ 1:1. Mật độ trồng khuyến nghị là 110.000 cây/ha, với thời điểm xuống giống thích hợp vào tháng 5-6.

Kết quả thử nghiệm trên chuột cho thấy cao chiết từ cây không gây độc tính cấp tính và các chỉ số huyết học, chức năng gan thận, sinh hóa đều trong ngưỡng an toàn.

Viên nang hỗ trợ sinh lý nam Ageless Man

TS Lê Ngọc Hùng cho biết, dựa trên kết quả nghiên cứu, nhóm đã bào chế viên nang tăng cường sinh lý nam Ageless Man, kết hợp cao chiết huệ đá lá nhỏ với các dược liệu khác. Chế phẩm này đã trải qua thử nghiệm sinh học trên chuột, chứng minh hiệu quả và an toàn.

Việc trồng xen canh dưới tán rừng giúp tận dụng tài nguyên đất và bảo tồn hệ sinh thái. Tuy nhiên, cần tiếp tục bảo tồn nguồn giống hoang dã và thử nghiệm lâm sàng trên người để tiến tới thương mại hóa.