Kinh tế tư nhân Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và hạn chế kể từ năm 2011 đến nay. Theo các chuyên gia nghiên cứu từ Đại học Kinh tế quốc dân, những hạn chế này bắt nguồn từ nhận thức chưa đầy đủ và chưa thống nhất về kinh tế tư nhân. Hệ thống chính sách hiện nay còn nhiều khía cạnh thiếu tính bao trùm và không công bằng giữa kinh tế tư nhân với các khu vực kinh tế khác.

Các chuyên gia chỉ rõ rằng lực lượng kinh tế tư nhân Việt Nam chưa có mô hình thích hợp để gắn kết các bộ phận cấu thành. Cộng với việc doanh nhân Việt Nam hiện đang thiếu những đặc tính cần thiết trong bối cảnh nền kinh tế hiện đại và tính chất cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Điều này đòi hỏi sự thay đổi và hoàn thiện trong tư duy và cách thức phát triển kinh tế tư nhân.

Để khắc phục những hạn chế này, nhóm chuyên gia nghiên cứu đã đưa ra một số khuyến nghị quan trọng. Thứ nhất, cần hoàn thiện tư duy và cách thức nhìn nhận khu vực kinh tế tư nhân, trong đó nhấn mạnh vai trò của người Việt là chủ yếu nhưng cũng lưu ý đến bộ phận kinh tế tư nhân Việt Nam ở nước ngoài. Việc nhìn nhận đúng đắn về kinh tế tư nhân sẽ giúp xây dựng chính sách phù hợp và tận dụng được tiềm năng của khu vực kinh tế này.

Thứ hai, cần đứng trên quan điểm phát triển bao trùm để tháo gỡ nút thắt về thể chế, chính sách trong phát triển kinh tế tư nhân. Điều này bao gồm việc hoàn thiện chính sách tạo bình đẳng cho các doanh nghiệp tư nhân so với các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI. Sự bình đẳng trong chính sách sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển và góp phần vào sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Thứ ba, cần hoàn thiện các mô hình gắn kết lực lượng kinh tế tư nhân của người Việt Nam. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc liên kết các loại hình doanh nghiệp tư nhân trong nước và tổ chức liên kết doanh nghiệp của người Việt Nam ở nước ngoài và doanh nghiệp tư nhân trong nước. Việc gắn kết này sẽ giúp tăng cường sức mạnh và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp tư nhân.

Thứ tư, cần phát triển đội ngũ doanh nhân Việt đáp ứng được yêu cầu mới của nền kinh tế. Điều này bao gồm việc triển khai các chương trình đào tạo doanh nhân, hỗ trợ tài chính và chính sách khuyến khích doanh nhân tham gia đào tạo. Đội ngũ doanh nhân Việt Nam cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để có thể cạnh tranh và phát triển trong bối cảnh hiện đại.

Cuối cùng, cần phát triển tinh thần doanh nhân và văn hóa kinh doanh lành mạnh trên cơ sở triển khai đồng bộ việc xây dựng và phổ biến bộ Quy tắc đạo đức kinh doanh cho doanh nhân Việt Nam. Việc phát triển tinh thần doanh nhân và văn hóa kinh doanh lành mạnh sẽ giúp tạo ra một môi trường kinh doanh tích cực và hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân.

Nhìn chung, để phát triển kinh tế tư nhân, cần có sự thay đổi trong tư duy và cách thức phát triển, hoàn thiện chính sách, gắn kết lực lượng kinh tế tư nhân, phát triển đội ngũ doanh nhân và văn hóa kinh doanh lành mạnh. Với những nỗ lực và quyết tâm, kinh tế tư nhân Việt Nam có thể vượt qua những hạn chế và thách thức, đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.

Đại học Kinh tế quốc dân là một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu về kinh tế và quản lý tại Việt Nam. Trường cung cấp các chương trình đào tạo đa dạng và chất lượng cao, giúp sinh viên và học viên có được kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong lĩnh vực kinh tế.

Ngày 1/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố mạng lưới các trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 tại Hà Nội. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc triển khai Đề án Phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 của Chính phủ.

Đề án này hướng tới mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Tại khu vực phía Bắc, 7 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc đã được thành lập, bao gồm: Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong công nghiệp và y sinh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học về trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông và hạ tầng tiên tiến, thông minh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về vật liệu mới và công nghệ xây dựng; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông; và Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện.

Các cơ sở giáo dục đại học chủ trì các mạng lưới này bao gồm Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Giao thông Vận tải, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Sự tham gia của các trường đại học hàng đầu này sẽ giúp nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ 4.0.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc khẳng định việc hình thành các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc là minh chứng cho chiến lược phát triển dựa trên hợp tác toàn diện giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước. Sự hợp tác này sẽ giúp Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và yêu cầu phát triển của đất nước.

Ông Phúc cũng tin rằng các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc này sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam bứt phá trong đào tạo nhân lực công nghệ cao phục vụ quá trình chuyển đổi số. Việc đào tạo nhân lực chất lượng cao sẽ giúp Việt Nam nắm bắt được các cơ hội và thách thức trong thời kỳ hội nhập quốc tế, cũng như góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Trong bối cảnh hiện nay, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một yếu tố quan trọng để Việt Nam có thể cạnh tranh với các nước khác trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, việc thành lập các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ 4.0 là một bước đi đúng đắn và cần thiết. Với sự hợp tác của các trường đại học hàng đầu và doanh nghiệp, Việt Nam sẽ có thể đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và yêu cầu phát triển của đất nước.

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục phối hợp với các trường đại học và doanh nghiệp để triển khai các hoạt động đào tạo và nghiên cứu trong khuôn khổ các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc này. Thông tin chi tiết về các chương trình đào tạo và nghiên cứu có thể được tìm thấy trên trang web của Bộ Giáo dục và Đào tạo và các trường đại học chủ trì.

Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Quyết định 347 vào tháng 2 năm 2025, nhằm phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Đề án này đặt mục tiêu hình thành ít nhất 1 hoặc 2 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong mỗi lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0.

Đặc biệt, trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn và công nghệ sinh học, đề án nhắm tới xây dựng ít nhất 2 hoặc 3 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trải rộng trên ba miền Bắc – Trung – Nam. Mỗi mạng lưới sẽ được dẫn dắt bởi một cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh, cùng với ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học khác và một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài tham gia. Mỗi mạng lưới sẽ tổ chức ít nhất 1 chương trình xuất sắc về đào tạo thích ứng, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, đào tạo chuyên sâu cho phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0.

Đề án cũng đặt ra mục tiêu thu hút ít nhất 100 nhà khoa học và chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn thúc đẩy nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ tại Việt Nam.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chọn 13 cơ sở giáo dục đại học để dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc, tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Những cơ sở giáo dục đại học này sẽ đóng vai trò là hạt nhân của mạng lưới, đảm nhận trách nhiệm chủ trì và phối hợp với các đơn vị khác trong mạng lưới.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cho biết trường đã thiết lập được một mạng lưới quy mô lớn với 12 cơ sở giáo dục đại học uy tín và 2 viện nghiên cứu chuyên ngành, cùng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng và giao thông. Trường sẽ chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong mạng lưới thiết kế các chương trình đào tạo xuất sắc tài năng, tích hợp trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, công nghệ vật liệu mới và năng lượng xanh vào chương trình đào tạo và giáo trình giảng dạy.

Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam, hướng tới đáp ứng nhu cầu của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Thông qua việc xây dựng các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng, Việt Nam kỳ vọng sẽ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong các lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Qua đó, Việt Nam có thể tận dụng tối đa lợi ích của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và đẩy mạnh sự phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới.

Ở tỉnh Tuyên Quang, Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” đã được triển khai một cách hiệu quả thông qua việc hỗ trợ các tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã do phụ nữ làm chủ trong việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất và kết nối thị trường. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp nhiều hội viên phụ nữ nâng cao thu nhập và tạo việc làm mà còn giúp họ vươn lên làm giàu bền vững.

Các cấp Hội Phụ nữ tại Tuyên Quang đã tích cực hỗ trợ 52 tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã trong việc ứng dụng công nghệ 4.0. Bên cạnh đó, họ đã tổ chức 55 hội nghị tập huấn cho 1.700 người tham gia về hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 nhằm nâng cao quyền năng kinh tế cho tổ, nhóm sinh kế. Qua đó, các mô hình sinh kế ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp các sản phẩm của hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn thông qua sàn thương mại điện tử, từ đó tăng doanh thu và cải thiện đời sống.

Một ví dụ điển hình là Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, nơi đã ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, sản phẩm dầu lạc của họ đã được bán đi các tỉnh, thành trên cả nước thông qua chiếc điện thoại thông minh. Chị Mạc Thị Miến, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, xã Đồng Yên cho biết, trước đây họ chỉ chờ thương lái đến mua trực tiếp, nhưng nay đã có thể bán hàng online và tiếp cận chuyển đổi số để quảng bá, phát triển sản phẩm.

Tương tự, chị Phạm Thị Hồng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình, đã mạnh dạn phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ nhờ sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Sản phẩm trà túi lọc đậu đen xanh lòng của Hợp tác xã đạt OCOP 4 sao vào năm 2021 và năm 2022 được UBND tỉnh Tuyên Quang công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. Hiện, Hợp tác xã tạo việc làm cho 6 lao động tại xưởng, mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng và doanh thu trên 4 tỷ đồng/năm.

Những kết quả tích cực từ việc hỗ trợ ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường cho thấy sự cần thiết và hiệu quả của việc đẩy mạnh hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp và phát triển kinh tế. thông qua việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, giúp phụ nữ có thể tiếp cận được những cơ hội mới, tăng cường vị thế và quyền năng kinh tế trong xã hội.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Công nghệ không chỉ là lĩnh vực của các ngành học trực tiếp liên quan như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm, mà còn có những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

Có nhiều ngành học đang ‘hưởng ké’ từ sự phát triển của công nghệ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn, thậm chí còn dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng. Dưới đây là 5 ngành học tiêu biểu:

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ. Việc ứng dụng công nghệ vào Marketing số giúp các doanh nghiệp tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả hơn.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot… Các ứng dụng của ngôn ngữ học tính toán đang ngày càng được mở rộng.

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn. Các chuyên gia UX/UI đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra trải nghiệm người dùng tốt trên các sản phẩm số.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu… Từ việc ứng dụng công nghệ vào Tâm lý học, các chuyên gia có thể nghiên cứu hành vi và tâm lý con người một cách sâu sắc hơn.

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.