Tình trạng các chợ truyền thống tại Thành phố Hồ Chí Minh rơi vào cảnh đìu hiu, vắng khách đang trở nên phổ biến. Các chợ lớn như Bà Chiểu, Tân Định, An Đông, Phạm Văn Hai… đều ghi nhận khung cảnh chung là hàng quán thưa thớt người mua. Mặc dù các sạp vẫn bày biện đầy đủ hàng hóa, nhiều tiểu thương vẫn phải ngồi bấm điện thoại hoặc trò chuyện với nhau.

Tình trạng này không chỉ xảy ra với ngành hàng thực phẩm mà còn ảnh hưởng đến các tiểu thương kinh doanh quần áo, giày dép, đồ nhựa. Doanh thu ngày một sụt giảm khiến nhiều người không thể duy trì hoạt động kinh doanh. Bà Nguyễn Thị Mai, tiểu thương bán thịt lợn tại chợ Bà Chiểu, cho biết trước đây chợ đông nghẹt vào buổi sáng, nhưng giờ ngồi đến trưa cũng chỉ lác đác vài người. Nhiều hôm bán chưa được 500.000 đồng, trừ tiền điện nước, tiền thuê sạp còn lại chẳng bao nhiêu.

Chị Nguyễn Út, tiểu thương tại chợ Phạm Văn Hai, cũng chia sẻ rằng trước đây có ngày bán được cho 20-30 khách, nhưng giờ chỉ còn 5-7 khách là mừng. Khách hàng hiện nay phần lớn đều mua hàng trên mạng, khiến việc kinh doanh tại chợ trở nên khó khăn.

Tại TPHCM, nhiều chợ truyền thống được đầu tư hàng tỉ đồng nhưng không phát huy hiệu quả, dẫn đến tình trạng bỏ hoang hoặc chỉ hoạt động cầm chừng. Chợ Tân Phú và chợ Phú Hữu (cùng thuộc địa bàn TP Thủ Đức cũ) là hai ví dụ tiêu biểu. Hiện, hai chợ này đã được đưa vào danh sách chờ giải tỏa giai đoạn 2025-2030.

Trước thực trạng này, Sở Công Thương đã kiến nghị thành phố rà soát, giải thể hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng các khu chợ không hiệu quả. Đồng thời, sở cũng tiếp tục rà soát thực trạng mạng lưới chợ trên toàn địa bàn để hoàn thiện kế hoạch phát triển chợ giai đoạn 2025-2030.

Để khắc phục tình trạng này, Sở Công Thương cho rằng cần có các giải pháp mở rộng, nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm tăng tính cạnh tranh cho các chợ dân sinh. Các giải pháp này bao gồm tổ chức các chương trình khuyến mãi, ưu đãi vào những thời điểm cụ thể, quảng bá rộng rãi đến người tiêu dùng, và khuyến khích các tổ chức quản lý chợ đóng vai trò là đại diện truyền thông.

Ngoài ra, ứng dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh tại chợ cũng cần được tăng cường, đặc biệt là việc sử dụng các phương thức thanh toán không tiền mặt, dịch vụ giao hàng tận nơi thông qua các đơn vị vận chuyển, và phát triển các kênh bán hàng trực tuyến.

TPHCM cũng đang triển khai các đề án song song như ‘Chợ trực tuyến’, ‘Chợ thí điểm bảo đảm an toàn thực phẩm’, ‘Truy xuất nguồn gốc thịt, trứng, gia cầm’ và ‘Chuỗi thực phẩm an toàn’ nhằm đưa chợ dân sinh vào một hệ sinh thái thương mại có kiểm soát, minh bạch và bền vững hơn.

Thực trạng an toàn thực phẩm tại Đồng Nai và các giải pháp giảm thiểu nguy cơ

Thời gian gần đây, vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) đang trở thành một vấn đề nóng tại Việt Nam. Với vị thế là trung tâm sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi hàng đầu cả nước, tỉnh Đồng Nai đang đối mặt với nhiều thách thức trong kiểm soát ATTP.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền, Trưởng khoa Công nghệ hóa học và Thực phẩm, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, đã có một cuộc trò chuyện với báo chí về vấn đề này. Ông chia sẻ, trong những năm gần đây, công tác đảm bảo ATTP tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp đang được nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức đáng lo ngại, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ.

Tại Đồng Nai, với đặc điểm là trung tâm chăn nuôi, trồng trọt và chế biến thực phẩm lớn của cả nước, đang đối mặt với nhiều nguy cơ mất ATTP đáng lo ngại. Những nguy cơ nổi bật có thể chia thành 5 nhóm chính, bao gồm: nguy cơ từ giết mổ và chế biến nhỏ lẻ, tồn dư hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh, hệ thống chuỗi lạnh và vận chuyển chưa đáp ứng yêu cầu bảo quản thực phẩm an toàn, thực phẩm chế biến sẵn từ các cơ sở nhỏ lẻ tiềm ẩn nguy cơ cao, và thiếu liên kết chuỗi và hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Về tác động lâu dài đến sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Kha Chấn Tuyền cho rằng nếu tình trạng mất ATTP không được kiểm soát hiệu quả, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ rất nghiêm trọng và kéo dài. Ông đề xuất cần xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, từ đó hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn, vì sức khỏe cộng đồng và sự phát triển dài hạn của địa phương.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền cũng đánh giá cao tiềm năng hợp tác giữa “3 nhà”: khoa học – doanh nghiệp – địa phương trong việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn từ nông trại đến bàn ăn. Ông cho rằng Đồng Nai có đủ nền tảng để trở thành hình mẫu quốc gia về chuỗi thực phẩm an toàn và đề xuất địa phương cần triển khai giải pháp đồng bộ, lấy hợp tác, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực làm trụ cột.

Đồng Nai cần tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và quản lý an toàn thực phẩm, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ. Việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn và hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn là rất quan trọng và cần được ưu tiên.

Các cơ quan chức năng cần tích cực phối hợp với doanh nghiệp và người dân để nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm, cũng như áp dụng các công nghệ mới để kiểm soát và đảm bảo chất lượng thực phẩm.

Để biết thêm thông tin về vấn đề an toàn thực phẩm tại Đồng Nai và các giải pháp giảm thiểu nguy cơ, vui lòng truy cập https://www.google.com/search?q=%22%C4%83n+to%C3%A0n+th%E1%BA%B1c+ph%E1%BA%A9m%22+atp hoặc https://www.moitruong.vn/an-toan-thuc-pham-tai-dong-nai-va-cac-giai-phap-giam-thieu-nguy-co-20230616114715342.htm

Ngày 2-8, tại thành phố Đà Nẵng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, thuộc Bộ Công Thương, đã phối hợp với Sở Công Thương Đà Nẵng tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số dành cho các ban quản lý chợ, tiểu thương và nhà bán hàng trên địa bàn thành phố. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ các chợ truyền thống bắt kịp với xu thế phát triển của thương mại điện tử trong thời đại kỹ thuật số.

Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, trong bài phát biểu khai mạc chương trình, đã nhấn mạnh rằng thương mại điện tử không còn đơn thuần là một xu hướng mà đã trở thành một phần thiết yếu của nền kinh tế hiện đại. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử đã tạo ra những cơ hội chưa từng có cho các doanh nghiệp, giúp họ tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, tối ưu hóa chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử cũng đặt ra những thách thức đáng kể cho các thương nhân tại các chợ truyền thống và các tuyến phố. Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng, với xu hướng chuyển sang mua sắm trực tuyến thông qua các sàn thương mại điện tử. Các nền tảng thương mại điện tử không chỉ cung cấp giá ưu đãi mà còn tổ chức các hoạt động như livestream bán hàng, thu hút người tiêu dùng.

Trước bối cảnh này, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cùng với Sở Công Thương Đà Nẵng đã tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số. Chương trình này trang bị cho các ban quản lý chợ và tiểu thương kiến thức, giải pháp thương mại điện tử thiết thực, cũng như các mô hình kinh doanh, nền tảng và công cụ phù hợp với đặc thù kinh doanh tại chợ truyền thống.

Các chuyên gia từ các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực thương mại điện tử và chuyển đổi số như Zalo OA, Zalo Pay, Sapo, Haravan, TikTok Shop và Shopee đã chia sẻ kiến thức và giải pháp tại chương trình. Những nội dung được chia sẻ bao gồm tăng lợi nhuận và bán hàng trên Facebook, xây dựng kênh thông tin của chợ và chăm sóc khách hàng thân thiết thông qua Zalo, chuyển đổi số toàn diện cho tiểu thương, ứng dụng không tiền mặt với ví điện tử, và kỹ năng livestream cho các doanh nghiệp và tiểu thương.

Chương trình đào tạo này là một phần của nỗ lực lớn hơn của Chính phủ trong việc hỗ trợ các chợ truyền thống chuyển đổi số. Trước đó, vào ngày 14-6-2025, tại TP.HCM, lãnh đạo Chính phủ, Bộ Công Thương và Ngân hàng Nhà nước đã chính thức kích hoạt Chương trình chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống giai đoạn 2025-2030.

Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ các chợ truyền thống trên toàn quốc cải thiện chất lượng dịch vụ, cung cấp các giải pháp mua sắm trực tuyến, từ đó giữ chân khách hàng và kết nối với các sàn thương mại điện tử. Chương trình cũng hướng tới đưa chợ truyền thống trở thành một phần trong hệ sinh thái thương mại điện tử, tăng sự minh bạch trong giao dịch mua bán và tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

Để hỗ trợ tiểu thương trong quá trình chuyển đổi số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã ra mắt ‘Cẩm nang chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống’. Cẩm nang này đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng tiểu thương.

Bên cạnh đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng giới thiệu Cộng đồng chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống, congdong.tieuthuongvietnam.vn. Cộng đồng này là nơi tụ họp của các tiểu thương, ban quản lý chợ truyền thống, các tuyến phố và các chuyên gia trong lĩnh vực chuyển đổi số. Tham gia cộng đồng sẽ giúp tiểu thương cập nhật kiến thức, kỹ năng chuyển đổi số thường xuyên, tiếp cận các giải pháp chuyển đổi số nhanh chóng và có cơ hội hỏi-đáp với các chuyên gia.

Trong bối cảnh nhiều chợ truyền thống tại TP.HCM đang đối mặt với khó khăn, vắng khách, việc đẩy mạnh chuyển đổi số được xem là giải pháp quan trọng để ‘giải cứu’ tiểu thương và giúp họ thích nghi với thay đổi trong thói quen mua sắm của người tiêu dùng.