Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong bảo tồn mộc bản triều Nguyễn đang là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa Việt Nam. Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc sử dụng công nghệ AI để số hóa và lưu trữ mộc bản, giúp bảo tồn và phát huy giá trị của 33.976 tấm mộc bản triều Nguyễn.

Mộc bản triều Nguyễn là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, sau thời gian dài, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại do tác động của môi trường và điều kiện khách quan. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Nhà nghiên cứu Minh Đạo cho rằng việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một.

Ngoài việc đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, AI còn hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản.

Bài viết có thể được tìm hiểu thêm tại: https://….

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc.