Ngày 25/7, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Thế giới Phòng, chống Đuối nước. Dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc cứu sống người dân khỏi đuối nước, nhưng tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn chưa giảm như kỳ vọng.

Đuối nước vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em tại Việt Nam, đặc biệt trong độ tuổi từ 5 đến 14. Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong công tác phòng, chống đuối nước, song tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn chưa giảm nhanh như mong đợi. Theo WHO, thống kê năm 2021 cho thấy trên toàn cầu có khoảng 300.000 trường hợp tử vong do đuối nước, 57% là trẻ em và thanh thiếu niên, và 92% số ca xảy ra tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Tại Việt Nam, trong cùng năm, ghi nhận 4.019 ca tử vong do đuối nước, trong đó 40% là trẻ em dưới 14 tuổi, khiến đuối nước trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nhóm tuổi này. Chủ đề của Ngày Thế giới Phòng, chống Đuối nước năm nay tại Việt Nam là: ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’ – nhấn mạnh vai trò phối hợp liên ngành và hành động của toàn xã hội để giảm thiểu nguy cơ tử vong do đuối nước ở trẻ em.

Tiến sĩ Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em – Bộ Y tế, cho biết: ‘Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong phòng, chống đuối nước trẻ em, song vẫn còn nhiều thách thức. Bộ Y tế đã có văn bản gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị ưu tiên nguồn lực, thực hiện các giải pháp hữu hiệu, tăng cường truyền thông, thúc đẩy hợp tác đa ngành và mở rộng các mô hình hiệu quả phòng, chống đuối nước cho trẻ em.’

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, chia sẻ: ‘Mỗi ca tử vong do đuối nước là một mất mát không thể chấp nhận. Bất kỳ ai cũng có thể bị đuối nước – nhưng không nên để ai phải thiệt mạng vì một nguyên nhân có thể ngăn chặn.’

Bà Đoàn Thu Huyền, Đại diện tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em Không thuốc lá tại Việt Nam, phát biểu: ‘Đuối nước có thể xảy ra chỉ trong khoảnh khắc, nhưng với nhận thức đúng và hành động kịp thời, chúng ta có thể thay đổi kết cục.’

Để phòng, chống đuối nước, các cấp chính quyền và toàn xã hội cần tăng cường hành động nhằm bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ tử vong do đuối nước. Một số giải pháp hiệu quả được khuyến nghị bao gồm lắp đặt rào chắn tại các khu vực có nguy cơ đuối nước, bố trí nhân viên cứu hộ tại bể bơi, bãi biển công cộng, tổ chức tập huấn kỹ năng cứu hộ và sơ cứu cho cộng đồng.

Trại hè, một môi trường thiết kế để giúp trẻ em rèn luyện kỹ năng sống và tư duy lãnh đạo, đã trở thành một xu hướng giáo dục trong những năm gần đây. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của các trại hè cũng dẫn đến những vấn đề về chất lượng và đảm bảo an toàn cho trẻ em tham gia. Bên cạnh những mặt tích cực, nhiều trại hè được tổ chức một cách thiếu chuyên nghiệp, với những lời quảng bá hấp dẫn nhưng không đảm bảo chất lượng.

Nhiều phụ huynh đã chia sẻ về những trải nghiệm đáng thất vọng và thậm chí là bức xúc khi đón con trở về từ những trại hè kém chất lượng. Con của họ trở về trong tình trạng mệt mỏi, hoảng loạn, và thậm chí bị ám ảnh tâm lý kéo dài. Những câu chuyện về trẻ em bị bắt nạt, bị đánh, và dọa ma trong trại hè đã được chia sẻ rộng rãi trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội. Điều này đặt ra một vấn đề lớn về việc đảm bảo an toàn và chất lượng cho trẻ em khi tham gia các trại hè.

Chuyên gia tâm lý giáo dục và tư vấn kỹ năng sống Nguyễn Lệ Thủy đã chỉ ra ba ‘góc khuất’ phổ biến trong các trại hè hiện nay. Thứ nhất, nhiều trại hè xây dựng chương trình hấp dẫn trên giấy tờ nhưng thực tế tổ chức thường không được như lời quảng cáo. Thứ hai, điều kiện ăn ở, vệ sinh và chăm sóc sức khỏe ở nhiều trại hè không đảm bảo. Thứ ba, đội ngũ phụ trách thiếu năng lực và kinh nghiệm thực tế. Những vấn đề này đã góp phần làm giảm chất lượng và hiệu quả của các trại hè.

Các chương trình trại hè hiện nay có mức chi phí khá đa dạng, từ 3 triệu đồng đến 20 triệu đồng, tùy theo thời gian và hình thức tổ chức. Tuy nhiên, chi phí cao không đồng nghĩa với chất lượng. Các chuyên gia tâm lý nhận định rằng nếu được tổ chức bài bản và có tâm, trại hè sẽ là môi trường lý tưởng giúp trẻ rèn luyện sự tự tin, khả năng thích nghi và tinh thần tập thể. Tuy nhiên, khi thiếu chuẩn mực trong tổ chức, trại hè có thể trở thành ‘lỗ hổng’ lớn trong quá trình phát triển nhân cách của trẻ.

Là một nhà giáo đã có nhiều năm gắn bó với học sinh, bà Đặng Thị Mẫn cho rằng giáo dục trải nghiệm là một xu hướng tiến bộ, phản ánh đúng tinh thần đổi mới trong giáo dục hiện đại. Những hoạt động như trại hè, học kỳ quân đội, dã ngoại, rèn kỹ năng sống… nếu được tổ chức bài bản sẽ mang đến cho học sinh nhiều giá trị, từ rèn luyện kỹ năng sống, phát triển tư duy độc lập cho đến việc hình thành nhân cách và thái độ tích cực với cuộc sống.

Một kỳ nghỉ hè đáng nhớ là khi trẻ có được trải nghiệm tích cực, cảm giác an toàn và niềm tin vào bản thân. Tuy nhiên, nếu lựa chọn sai, cái giá phải trả không chỉ là tiền bạc mà còn là những tổn thương tâm lý âm thầm nhưng có thể để lại hậu quả lớn đối với trẻ. Do đó, việc lựa chọn một trại hè uy tín và chất lượng là rất quan trọng để đảm bảo trẻ em có một kỳ nghỉ hè an toàn và bổ ích.