Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết về việc thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự, mở ra hướng mới trong việc bảo vệ quyền lợi của những nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công.
Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết về việc thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự nhằm bảo vệ quyền lợi của nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công. Thí điểm sẽ được thực hiện tại 6 tỉnh, thành phố gồm: Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Quảng Ninh và Đắk Lắk, bắt đầu từ ngày 1-1-2026 và kéo dài trong 3 năm.
[Ảnh kết quả biểu quyết thông qua Nghị quyết align=”aligncenter” width=”650″]
Kết quả biểu quyết thông qua Nghị quyết[/caption]
Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua với 407/423 đại biểu Quốc hội có mặt tán thành, chiếm 85,15% tổng số đại biểu. Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân sẽ khởi kiện khi không có người khởi kiện theo quy định pháp luật, mặc dù đã thông báo hoặc kiến nghị. Việc khởi kiện này nhằm bảo vệ quyền dân sự của nhóm dễ bị tổn thương, bao gồm trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn, và những người mất năng lực hành vi dân sự hoặc gặp khó khăn trong nhận thức.
Ngoài ra, Viện kiểm sát cũng sẽ bảo vệ lợi ích công, bao gồm các lĩnh vực quan trọng như đầu tư công, đất đai, tài nguyên, môi trường sinh thái, di sản văn hóa, an toàn thực phẩm và quyền lợi người tiêu dùng. Điều này thể hiện sự quyết tâm của Quốc hội trong việc tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương.
Viện kiểm sát sẽ khởi kiện sau khi kiểm tra, xác minh, xác định vi phạm gây thiệt hại quyền dân sự của nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công, và sau khi thông báo/kiến nghị nhưng không có người khởi kiện. Ngoài ra, Viện kiểm sát cũng có thể khởi kiện nếu phát hiện vi phạm trong quá trình giải quyết vụ án, vụ việc khác nhưng không thể giải quyết trong cùng vụ án đó, và không có người khởi kiện.
Về thẩm quyền xét xử, sơ thẩm sẽ thuộc về Tòa án khu vực, căn cứ vào nơi cư trú hoặc làm việc của bị đơn, nơi xảy ra hành vi vi phạm hoặc hậu quả thiệt hại. Viện kiểm sát cấp khu vực, cấp tỉnh, và Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể trực tiếp khởi kiện hoặc phân công vụ án đối với các trường hợp phức tạp, giá trị lớn, hoặc có yếu tố nước ngoài hoặc ảnh hưởng đến an ninh, đối ngoại.
Việc thí điểm này kỳ vọng sẽ mang lại những kết quả tích cực trong việc bảo vệ quyền lợi của công dân và lợi ích công, đồng thời hoàn thiện hơn hệ thống pháp luật Việt Nam.