Trong thập kỷ 2010-2020, trong khi hầu hết các tôn giáo lớn trên thế giới đều tăng trưởng dân số, Phật giáo là tôn giáo duy nhất chứng kiến sự sụt giảm cả về số lượng tuyệt đối lẫn tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Sự suy giảm này thể hiện qua số lượng Phật tử trên toàn cầu đã giảm từ 343 triệu người năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tức giảm 5%. Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này đến từ hai yếu tố: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.
Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử giảm 23 triệu người, còn tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm tới 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Sự thay đổi này cho thấy một bức tranh đa sắc về sự phát triển của Phật giáo trên toàn thế giới.
Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), còn châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới. Sự tăng trưởng này cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận và thực hành tôn giáo của người dân tại các khu vực này.
Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới – khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, tuy chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%). Điều này cho thấy sự hiện diện mạnh mẽ của Phật giáo tại các quốc gia châu Á.
Tuy nhiên, một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này. Điều này cho thấy sự thay đổi trong niềm tin và thực hành tôn giáo của người dân tại Hàn Quốc.
Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác, khi người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Đây là một sự thay đổi đáng kể trong bối cảnh tôn giáo toàn cầu và cần được theo dõi và phân tích để hiểu rõ hơn về tương lai của tôn giáo trên thế giới.