Trang chủ Tin tứcThế giớiHai cách nhìn về Nhật Bản qua lăng kính văn hóa

Hai cách nhìn về Nhật Bản qua lăng kính văn hóa

bởi Linh

Nhật Bản, một quốc gia với nền văn hóa phong phú và đa dạng, đã được nhìn nhận và diễn giải theo nhiều cách khác nhau bởi những người phương Tây. Việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt luôn là một thách thức, và hai tác phẩm nổi tiếng là ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của Roland Barthes và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ của Arthur Golden đã thể hiện hai thái cực khác nhau trong cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản.

"Đế Chế Ký Hiệu" mang đến một Nhật Bản rất riêng, rất khác
“Đế Chế Ký Hiệu” mang đến một Nhật Bản rất riêng, rất khác
Bức tranh Nhật Bản trong tác phẩm của Roland Barthes hiện lên vừa… xa lạ vừa độc đáo
Bức tranh Nhật Bản trong tác phẩm của Roland Barthes hiện lên vừa… xa lạ vừa độc đáo
Roland Barthes như mở ra một “căn phòng riêng” để tự do vẽ nên bức tranh phù tang của riêng mình
Roland Barthes như mở ra một “căn phòng riêng” để tự do vẽ nên bức tranh phù tang của riêng mình

Roland Barthes, một nhà văn và triết gia nổi tiếng của thế kỷ 20, đã đến Nhật Bản với tư cách là một nhà ký hiệu học. Ông đã nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa của Nhật Bản theo cách riêng của mình, tạo nên một bức tranh vừa đẹp đẽ vừa độc đáo về đất nước này. Tác phẩm ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của ông là một tập hợp 26 bài viết, mỗi bài viết là một sự mô tả và diễn giải về một khía cạnh khác nhau của văn hóa Nhật Bản. Barthes đã xác định rằng ông không cố gắng mô tả lại hay phân tích bất cứ điều gì về Nhật Bản, mà chỉ đơn thuần dịch lại những gì ông cảm thấy, một cách vô cùng cá nhân, vô cùng tự sự của chính ông.

Geisha, là những cô gái có kỹ năng múa, hát, chơi nhạc cụ truyền thống
Geisha, là những cô gái có kỹ năng múa, hát, chơi nhạc cụ truyền thống

Ngược lại, Arthur Golden đã viết ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ dựa trên hồi ức của Mineko Iwasaki, một Geisha thực sự. Tuy nhiên, cuốn sách đã bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha, với nhiều người cho rằng ông đã lãng mạn hóa và xuyên tạc về nghề nghiệp này. Ông đã bị buộc tội xuyên tạc và phỉ báng, và đã phải trả một khoản tiền không tiết lộ để giải quyết vụ việc.

“Nước Nhật, nước Nhật ấy, nước Nhật của anh ấy – đối với Roland Barthes – là điều không tưởng của cái thèm muốn”
“Nước Nhật, nước Nhật ấy, nước Nhật của anh ấy – đối với Roland Barthes – là điều không tưởng của cái thèm muốn”
Geisha luôn trang điểm bằng một lớp phấn dày, môi được đánh son đỏ tươi, mắt kẻ bằng chì đen và đỏ, họ mặc kimono, không lấy chồng và làm việc cho các người bảo trợ.
Geisha luôn trang điểm bằng một lớp phấn dày, môi được đánh son đỏ tươi, mắt kẻ bằng chì đen và đỏ, họ mặc kimono, không lấy chồng và làm việc cho các người bảo trợ.

Sự khác biệt giữa hai cách tiếp cận này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh. Chúng ta cần phải có khả năng nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa theo cách riêng của mình, mà không làm mất đi bản chất của văn hóa đó. Đi du lịch và khám phá các nền văn hóa khác biệt là một cách để chúng ta kích hoạt khả năng dùng đôi mắt của mình để đọc thế giới bằng thị giác. Khi ta không chỉ ngắm nhìn thế giới mà ta đang đọc nó, ta sẽ dễ dàng chèn vào đó những cảm quan rất riêng mà chỉ một mình ta có.

Nhiều độc giả nhận xét rằng khi đọc Đế Chế Ký Hiệu, họ gần như không còn nhận ra Nhật Bản nữa
Nhiều độc giả nhận xét rằng khi đọc Đế Chế Ký Hiệu, họ gần như không còn nhận ra Nhật Bản nữa
Trang thông tin du lịch và phong cách sống Travellive+
Trang thông tin du lịch và phong cách sống Travellive+

Tóm lại, ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của Roland Barthes và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ của Arthur Golden là hai ví dụ khác nhau về cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản. Trong khi Roland Barthes mang đến một Nhật Bản vừa xa lạ vừa độc đáo qua con mắt của một nhà ký hiệu học, thì Arthur Golden lại bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha. Sự khác biệt này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh, và chúng ta cần phải có khả năng nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa theo cách riêng của mình.

Lời văn trong Memoirs of a Geisha của Arthur Golden sắc bén, hấp dẫn
Lời văn trong Memoirs of a Geisha của Arthur Golden sắc bén, hấp dẫn
Những nàng Geisha và một Nhật Bản sáng bừng lên đầy màu sắc bởi những chiếc kimono và trâm cài trang nhã
Những nàng Geisha và một Nhật Bản sáng bừng lên đầy màu sắc bởi những chiếc kimono và trâm cài trang nhã

Để hiểu biết sâu sắc hơn về các nền văn hóa khác biệt, chúng ta cần phải có một thái độ cởi mở và tôn trọng. Chúng ta cần phải sẵn sàng học hỏi và khám phá các nền văn hóa khác biệt, và tránh áp đặt quan điểm và giá trị của mình lên người khác. Chỉ khi chúng ta có một thái độ cởi mở và tôn trọng, chúng ta mới có thể hiểu biết sâu sắc hơn về các nền văn hóa khác biệt và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn với các nền văn hóa đó.

Một lưu ý khác, đó là Geish chỉ phục vụ trong tiệc rượu, còn tiệc trà sẽ dành cho các Maiko (học việc để trở thành Geisha).
Một lưu ý khác, đó là Geish chỉ phục vụ trong tiệc rượu, còn tiệc trà sẽ dành cho các Maiko (học việc để trở thành Geisha).

Có thể bạn quan tâm